IS-B Komar
|
| Dane podstawowe
|
| Państwo
|
 Polska
|
| Producent
|
Instytut Szybownictwa
|
| Konstruktor
|
Antoni Kocjan
|
| Typ
|
szybowiec treningowy
|
| Konstrukcja
|
drewniana Górnopłat
|
| Załoga
|
1
|
| Historia
|
| Data oblotu
|
1933
pierwszy egzemplarz powojenny –
16 stycznia 1949
|
| Lata produkcji
|
1933–1939 oraz 1948–1956
|
| Wycofanie ze służby
|
1965
|
| Liczba egz.
|
25
|
Liczba wypadków
• w tym katastrof
|
1
1
|
| Dane techniczne
|
| Wymiary
|
| Rozpiętość
|
15,82 m
|
| Wydłużenie
|
14,4
|
| Długość
|
6,75 m
|
| Wysokość
|
1,75 m
|
| Powierzchnia nośna
|
17,40 m²
|
| Profil skrzydła
|
G-535
|
| Masa
|
| Własna
|
148 kg
|
| Startowa
|
225,7 kg
|
| Osiągi
|
| Prędkość minimalna
|
44 km/h
|
| Prędkość dopuszczalna
|
140 km/h
|
| Prędkość min. opadania
|
0,8 przy 58 km/h
|
| Doskonałość maks.
|
19,64 przy 64 km/h
|
| Dane operacyjne
|
| Użytkownicy
|
| Polska
|
| Rzuty
|
|
|
|
IS-B Komar – polski, jednomiejscowy, szybowiec treningowy konstrukcji drewnianej. Opracowany w Instytucie Szybownictwa w Bielsku-Białej.
Historia
Historia konstrukcji Komara sięga lat trzydziestych okresu międzywojennego. Wówczas w następstwie szybko rozwijającego się polskiego szybownictwa, zbudowano dwa szybowce (z przeznaczeniem na loty wyczynowe) ITS-II i CW-5. Konstrukcje te, ze względu na słabe osiągi okazały się nieudane. Z powodu zapotrzebowania na szybowce treningowo-wyczynowe, w 1932-1933 został zaprojektowany przez Antoniego Kocjana prototyp SP-090, którego nazwano Komar. Pierwszy egzemplarz Komara został wyprodukowany w Warsztatach Szybowcowych w Warszawie. Oblatany w 1933 r. przez Szczepana Grzeszczyka[1]. Do wojny zbudowano ponad 80 sztuk Komara, żaden egzemplarz nie przetrwał wojny. Szybowiec był produkowany na licencji w Finlandii, Estonii, Jugosławii, Bułgarii i Palestynie[2][3]. Pozostała tylko dokumentacja konstrukcyjna, którą zachowała żona konstruktora Elżbieta Kocjanowa[4].
Po wojnie w 1947 r. w Instytucie Szybownictwa w Bielsku-Białej powstała zmodyfikowana konstrukcja Komara. Modyfikacja została przeprowadzona przez inż. Mariana Wasilewskiego, który na podstawie zachowanych dokumentów konstrukcyjnych szybowca, dopracował konstrukcję tak aby spełniała ówczesne wymagania[5]. Pierwszy egzemplarz Komara 48 o numerze SP-732 (nr fabryczny 039), został oblatany przez Piotra Mynarskiego w dn. 16 stycznia 1949[4] r. W 1948 r. wyprodukowano 5 szt. Komara 48 a w 1949 r. 20 szt. Komara 49. Szybowce były używane w aeroklubach do 1965 r.[6]
Jeden egzemplarz Komara 49 o numerze rejestracyjnym SP-985 prezentowany jest w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie[7].
Konstrukcja
Jednomiejscowy szybowiec treningowy w układzie zastrzałowego górnopłata o konstrukcji drewnianej[8][4].
Kadłub szybowca podłużnicowy, półskorupowy o przekroju sześciokątnym, pokryty sklejką. Wyposażony w zaczep do lotu na holu i hak do startu z lin gumowych oraz zaczep dolny do startu za wyciągarką. Kabina pilota odkryta z wiatrochronem. Fotel pilota dostosowany do spadochronu plecowego[9].
Skrzydło dwudzielne, zastrzałowe o obrysie prostokątno-trapezowym. Główny dźwigar o konstrukcji skrzynkowej, dźwigar pomocniczy skośny o przekroju ceowym. Zastrzał skrzydła metalowy, lotki o konstrukcji drewnianej kryte płótnem, o napędzie linkowym. Hamulce aerodynamiczne płytkowe uchylne[10].
Usterzenie jednodźwigarowe konstrukcji drewnianej usytuowane w kadłubie na stalowej rurze. Powierzchnie sterowe kryte płótnem. Podwozie jednotorowe, złożone z amortyzowanej drewnianej płozy przedniej i metalowej płozy ogonowej[10].
W powojennym wyposażeniu szybowca zestaw przyrządów składał się z: prędkościomierza, wariometru i wysokościomierza. Zrezygnowano z przedwojennych opcji wyposażenia jak zakrętomierz i busole.
Komary 48 malowano w kolorze jasnej kawy, a Komary 49 w pomarańczowym[11].
Rekordy
- W 1936 Ryszard Dyrgałła ustanowił rekord Polski na szybowcu Komar w długotrwałości lotu wykonując lot z lotniska w Bezmiechowej i powrócił na miejsce startu w czasie 22 godzin i 15 minut[12].
- W 1937 Wanda Modlibowska ustanowiła rekord świata w długotrwałości lotu, lecąc Komarem 24 godziny i 14 minut.
- W 1948 Stanisław Wielgus ustanowił rekord Polski w długotrwałości lotu, lecąc Komarem 48 35 godzin i 14 minut[4].
Wypadki
7 września 1936 w wypadku podczas lotu treningowego szybowcem „Komar” poniósł śmierć mjr piech. Henryk Marian Ostrowski[13][14].
Przypisy
- ↑ Glass, Kubalańca 2013 ↓, s. 266.
- ↑ Feliks Pawłowicz. Szybowiec treningowo-wyczynowy „Komar”. „Skrzydlata Polska”. 49/1958, s. 6, 3 grudnia 1958. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- ↑ Glass 1976 ↓, s. 423.
- ↑ a b c d Piotr Piechowski: Modelarstwo lotnicze. Komar. [dostęp 2010-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 grudnia 2009)]. (pol.).
- ↑ Andrzej Błasik, Andrzej Glass, Stanisław Madeyski (praca zbiorowa), Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1965, s. 36-37
- ↑ Glass, Kubalańca 2013 ↓, s. 269.
- ↑ Marian Krzyżan, Samoloty w muzeach polskich, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 1983, ISBN 83-206-0432-X, str. 130
- ↑ IS-B "Komar-48", 1949. [dostęp 2019-01-02]. (pol.).
- ↑ Glass, Kubalańca 2013 ↓, s. 271.
- ↑ a b Glass 1976 ↓, s. 425.
- ↑ Glass, Kubalańca 2013 ↓, s. 272.
- ↑ Biuletyn Aeroklubu Polskiego 107/1936. „Skrzydlata Polska”. Nr 9, s. 252, wrzesień 1936.
- ↑ Katastrofa szybowcowa. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 206 z 9 września 1936.
- ↑ Tragiczna śmierć w katastrofie szybowcowej. „Orędownik Ostrowski”, s. 3, Nr 73 z 11 września 1936.
Bibliografia
- Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1976. OCLC 830596725.
- Andrzej Glass, Jerzy Kubalańca: Polskie konstrukcje lotnicze. T. 5. Sandomierz: Stratus, 2013. ISBN 978-83-63678-23-4. OCLC 876483272.
- Piotr Piechowski: Modelarstwo lotnicze. IS-B Komar. [dostęp 2010-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 lutego 2011)]. (pol.).
- Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. IS-B Komar. [dostęp 2010-05-24]. (pol.).
- Andrzej Błasik, Andrzej Glass, Stanisław Madeyski (praca zbiorowa), Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1965,
- Marian Krzyżan, Samoloty w muzeach polskich, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 1983, ISBN 83-206-0432-X, str. 130
Linki zewnętrzne
.jpg)
