Karnataka (hindi कर्नाटक, trb.: Karnataka, trl.: Karnāṭaka; kannada ಕರ್ನಾಟಕ; ang.Karnataka) – stan leżący na południu Indii, przed rokiem 1973 nosił nazwę Mysore po tym, jak powstał z wcześniej istniejącego na jego obszarze królestwa o tej samej nazwie w 1950 r.
Pochodzenie nazwy
Źródłem nazwy Karnataka (podobnie jak obowiązującego w niej języka kannada) są prawdopodobnie drawidyjskie słowa ka (czarny) i natu (kraj). Wiąże się to z czernią ziemi na wyżynie Dekanu.
Nazwa ta początkowo obejmowała mówiący językiem kannada rejon południowo-zachodniego Dekanu. Czas brytyjskiej kolonizacji poszerzył nazwę, obejmując nią także leżącą na południu równinę między Wschodnimi Ghatami i Wybrzeżem Koromandelskim, a więc tereny obecnie wchodzące w skład stanu Tamilnadu. Utworzony w 1956 roku kannadajęzyczny stan Mysore, w 1973 roku odzyskał pierwotną nazwę Karnataka.
Karnatakę można podzielić na 3 części: równina wybrzeża (320 km długości, 48 do 64 km szerokości), Ghaty Zachodnie (osiągające wysokość do 1923 m) i płaskowyż Dekanu zajmujący największa część stanu. Z niego też biorą początek największe rzeki stanu: Kaveri, Kryszna i Tungabhadra.
Karnataka jest jednym z najbardziej uprzemysłowionych stanów indyjskich (przy czym należy zauważyć szybki rozwój takich gałęzi przemysłu jak teleinformatyka i biotechnologia, to tutaj wytwarza się 35% całego oprogramowania w Indiach, a sam stan jest nazywany Doliną Krzemową). 90% produkcji złota w Indiach pochodzi z Karnataki. Wydobywa się tu także mangan. Uprawia się kawę, produkuje jedwab oraz wyroby z drzewa sandałowego.
W 2006 roku rząd Karnataki zdecydował o zmianie angielskich nazw 13 miast na nazwy w języku kannada. Rząd Indii nie wyraził na to jeszcze zgody[3]. Nowe nazwy podano w nawiasie. Dane z 2001 roku.
Zgodnie z danymi statystycznymi (z 2001), na 52 mln 850.562 ludności 26 mln 898.918 (50,89%) jest płci męskiej, a 25 mln 951.644 (49,11%) żeńskiej, na 1000 osób płci męskiej przypada 964 żeńskiej.
Na km² przypada 275,6 osób, 33,98% mieszka w miastach.
Wskaźnik alfabetyzacji: 66,6% - 76,1% dla mężczyzn i 56,9% dla kobiet (wyższy od przeciętnego dla Indii - 61,3% w 2001).
W Karnatace znajduje się 16 wyższych uczelni. Najstarsza z nich to założony w 1916 roku Uniwersytet w Mysore. Trzy inne w stolicy Bengaluru - Bangalore University, University of Agricultural Sciences i Indian Institute of Science.
W Mysore, kiedyś stolicy południowych Indii obejmujących obok Karnataki, Tamilnadu i część Kerali, dawnej stolicy stanu znajduje się kompleks pałaców maharadży, które, mimo że nie są zabytkami starej daty, przyciągają turystów z Indii. Nad miastem góruje święta góra ze świątynią Chamundeshwari. Niedaleko - Srirangapatna - centrum religijne i kulturalne z godnymi obejrzenia świątyniami, meczetami, pałacami, twierdzą.
Stolica Bengaluru, zwana Doliną Krzemową Indii, słynie jako centrum przemysłu komputerowego. Znana też jest jako miasto ogrodów, dysponuje zbudowanym przez radżę kopią angielskiego zamku w Windsorze
Miejsca tybetańskich uchodźców (powstałe w 60. latach XX wieku) dysponujące świątyniami, jakie można spotkać tylko w północnych Indiach i Tybecie
↑3. Size, Growth Rate and Distribution of Population, [w:] 2011 Census of India, Office of the Registrar General & Census Commissioner, India [dostęp 2019-08-02] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-31].
↑RAK, Biznes ze stanem Karnataka, w: Monitor Wielkopolski, 11(186)/2016, s.3, ISSN 1642-0918