Galyum

Galyum, ₃₁Ga
	%99,999 saflıktaki galyum kristalleri
Görünüş	gümüşî mavi
Standart atom ağırlığı Ar, std(Ga)	69,723(1)
Periyodik tablodaki yeri
	çinko ← galyum → germanyum
Atom numarası (Z)	31
Grup	13. grup (bor grubu)
Periyot	4. periyot
Blok	p bloku
Elektron dizilimi	[Ar] 3d10 4s2 4p1
Kabuk başına elektron	2, 8, 18, 3
Fiziksel özellikler
Faz (SSB'de)	Katı
Erime noktası	302,9146 K (29,7646 °C, 85,5763 °F)
Kaynama noktası	2673 K (2400 °C; 4352 °F)
Yoğunluk (SSB'de)	5,91 g/L
sıvıyken (en'de)	6,095 g/cm3
Erime entalpisi	5,59 kJ/mol
Buharlaşma entalpisi	256 kJ/mol
Molar ısı kapasitesi	25,86 J/(mol·K)
Atom özellikleri
Yükseltgenme durumları	-5, -4, -3, -2, -1, +1, +2, +3 (amfoter oksit)
Elektronegatiflik	Pauling ölçeği: 1,81
İyonlaşma enerjileri	1.: 578,8 kJ/mol ; 2.: 1979,3 kJ/mol ; 3.: 2963 kJ/mol ; (daha fazla) ;
Atom yarıçapı	Deneysel: 135 pm
Kovalent yarıçapı	122±3 pm
Van der Waals yarıçapı	187 pm
	Bir spektrum aralığındaki renk çizgileriElementin spektrum çizgileri
Diğer özellikleri
Kristal yapı	Ortorombik
Ses hızı çubukta	2740 m/s (20 °C'de)
Isı iletkenliği	40,6 W/(m·K)
Isı geçirgenliği	18 mm2/s (300 K'de)
Elektrik direnci	270 Ω·m (20 °C'de)
Manyetik düzen	Diyamanyetik
Manyetik alınganlık	-21,6×10-6 cm3/mol (290 K'de)
Young modülü	9,8 GPa
Poisson oranı	0,47
Mohs sertliği	1,5
Brinell sertliği	56,8-68,7 MPa
CAS Numarası	7440-55-3
Tarihi
Adını aldığı	Latincede Fransa anlamına gelen Gallia
Öngörü	Dmitri Mendeleyev (1871)
Keşif ve ilk izolasyon	Lecoq de Boisbaudran (1875)
Ana izotopları
ε	70Zn

Galyum, kimyasal sembolü Ga, atom numarası 31 olan kimyasal elementtir. Oda sıcaklığında katı halde bulunur, yine oda sıcaklığında insan ile temasında erir. Boksit ve çinkonun saflaştırılması sırasında alüminyumla beraber elde edilir. En çok kullanılan bileşikleri galyum nitrit ve galyum arseniktir. Yarı iletkenlerin yapımında ve kızılötesi alıcılarında kullanılır.

Özellikleri

Galyum metali doğada saf halde bulunmaz. Ancak çok kolay elde edilir. Saf bir galyum, parlak, gümüş renkli cam parçalarına benzer. Metal konteynerlarda ya da cam konteynerlarda dondurularak depo edilir. Doğada %60.11 oranında ⁶⁹Ga izotopu, %39.89 oranında ⁷¹Ga izotopu bulunur.

Tarihi

Galyum (Latince: Gallia, anlamı Galya, Fransa) ve (Gallus anlamı horoz) ilk olarak Lecoq de Boisbaudran tarafından 1875'te keşfedilmiştir. Daha sonra Dimitri Mendeleyev tarafından da periyodik tablodaki yeri belirlenmiştir. Boisbaudran elemente kendi ismini vermek yerine o zamanın kelime oyunundan yararlanarak Fransa'ya verilen latince isim olan galya ya atfen bu ismi vermiş ancak gallusta Lecoq un soyadının Latincesidir ve horoz anlamına gelmektedir.