Biskupice (województwo lubelskie)

Biskupice
	wieś
	; Kościół parafialny w Biskupicach
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	świdnicki
Gmina	Trawniki
Liczba ludności (2021)	817
Strefa numeracyjna	81
Kod pocztowy	21-044
Tablice rejestracyjne	LSW
SIMC	0392106
	Położenie na mapie gminy Trawniki Biskupice
	Położenie na mapie Polski Biskupice
	Położenie na mapie województwa lubelskiego Biskupice
	Położenie na mapie powiatu świdnickiego Biskupice
	51°09′09″N 22°56′42″E/51,152500 22,945000
	Multimedia w Wikimedia Commons

Biskupice – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie świdnickim, w gminie Trawniki^[5]^[6].

Miejscowość położona jest nad rzeką Giełczew. Dawniej miasto; uzyskały lokację miejską w 1450 roku, zdegradowane w 1869 roku^[7]. W 1827 roku miasto prywatne Królestwa Kongresowego położone było w powiecie lubelskim, obwodzie lubelskim województwa lubelskiego^[8]. Do 1870 istniała gmina Biskupice. W latach 1870–1954 istniała gmina Jaszczów, której siedzibą były Biskupice. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Biskupice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Trawniki^[9]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 853 mieszkańców^[10].

Historia

W XV wieku Biskupice były wzmiankowane jako wieś należąca do biskupów krakowskich. W 1450 r. miejscowość otrzymała prawa miejskie. W XV wieku wzmiankowany był w Biskupicach dwór biskupi związany m.in. ze Zbigniewem Oleśnickim^[11]. W XVII wieku Biskupice przestały być własnością biskupów krakowskich i przeszły na własność rodziny Piaseckich. Od 1634 roku w mieście zaczęli osiedlać się Żydzi, wcześniej biskupi krakowscy nie pozwalali im na osiedlanie się. W 1685 roku na 23 domy, 5 było żydowskich^[12]. W 1787 roku Żydzi stanowili 37% ogółu mieszkańców (173 osoby na 459 mieszkańców). W 1827 roku było ich 139, w 1860 roku – 262, w 1897 roku – mieszkało 543 Żydów^[13].

Ludność żydowska zajmowała się głównie krawiectwem, handlem drobiem, bydłem oraz solą. Społeczność żydowska zorganizowana była w gminę. Posiadała

13 stycznia 1870 r. pozbawiono Biskupice praw miejskich^[14].

W czasie I wojny światowej liczba mieszkańców wyznania mojżeszowego znacznie spadła. Wiązało się to z masowymi wyjazdami na wschód wraz z armią rosyjską.

W 1921 roku w Biskupicach zamieszkiwało 129 Żydów – 14% populacji miejscowości^[12].

W okresie międzywojennym pod nadzorem gminy żydowskiej była synagoga, bet midrasz, budynek kahału, mykwa, rzeźnia rytualna oraz dwa cmentarze: stary – już nie użytkowany oraz nowy.

Podczas okupacji Niemcy w Biskupicach w 1940 roku założyli getto. Niemcy zniszczyli synagogę, a także należące do Żydów domy mieszkalne. Macewy ze zdewastowanych cmentarzy wykorzystali do utwardzania dróg w mieście. W marcu 1943 roku hitlerowcy zlikwidowali getto a większość ludności żydowskiej wywieźli do obozu koncentracyjnego na Majdanku^[13].

Od 5 maja 1999 r. funkcjonuje Szkoła Podstawowa tworząca Zespół Placówek Oświatowych im. Stefana Batorego^[15].

Zabytki i miejsca pamięci

Kościół barokowy z lat 1712–1727, ufundowany przez Remigiusza Piaseckiego w miejscu wcześniejszego drewnianego. Konsekrowany w 1781 roku. W 1907 roku podwyższono wieże. Po zniszczeniach wojennych z 1915 roku, odbudowany. We wnętrzu wyposażenie barokowe.
Plebania barokowa z 1730 roku, wybudowana przez majstra warszawskiego Rybińskiego.
Cmentarz katolicki z murem z 1 poł. XVIII w.
Kapliczka barokowa św. Jana Nepomucena z XVIII w.
Figura przydrożna w Łysołajach z XVIII w. w stylu barokowym
Stary cmentarz żydowski
Nowy cmentarz żydowski
pozostałości po dworze biskupów krakowskich w zachodniej części wsi, w dolinie rzeki Giełczwi. W XVIII wieku zlokalizowano w jego miejscu cmentarz żydowski^[8]
Pomnik poświęcony Żołnierzom AK Walczącym o Wolną i Niepodległa Polskę^[15].

Transport

Na terenie wsi linia kolejowa z Lublina do Chełma przecina się z drogą krajową nr 12 z Lublina do Chełma.

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 6151
↑ Wieś Biskupice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-10-30] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-10-30] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 68 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ ^a ^b GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 20–21.
↑ ^a ^b Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowéy Spraw Wewnętrznych i Policyi. T. 1 : A-Ł, Warszawa 1827, s. 24.
↑ BIP gminy, sołectwa
↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
↑ Andrzej Rozwałka, Rafał Niedźwiadek, Włodzimierz Zieliński, Relikty założenia dworskiego Zbigniewa Oleśnickiego w Biskupicach, gm. Trawniki. Prolegomena do archeologicznych badań wykopaliskowych, [w:] Hereditas praeteriti..., UMCS, Lublin 2009, s. 469–480.
↑ ^a ^b Historia społeczności | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2022-06-05] .
↑ ^a ^b Biskupice, [w:] Sh.S. Spector Sh.S., G.G. Wigoder G.G. (red.), Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust, Nowy Jork 2001, s. 152 .
↑ Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 471).
↑ ^a ^b Gmina Trawniki – Biskupice [online], www.trawniki.pl [dostęp 2020-07-18] .