O Puchar UEFA rywalizowano po raz pierwszy w sezonie 1971/1972. Powszechnie uważa się, że jest on kontynuacją Pucharu Miast Targowych. UEFA nie uznaje jednak tego drugiego za swój oficjalny turniej[1].
Obowiązująca początkowo reguła „jedno miasto, jeden klub”, pochodząca jeszcze z Pucharu Miast Targowych, została zniesiona w sezonie 1975/1976, kiedy w rozgrywkach wzięły udział dwie drużyny z Liverpoolu – Liverpool F.C. i Everton F.C. Po reformach rozgrywek pucharowych w połowie lat 90. XX w. w Pucharze UEFA występowali także mistrzowie nisko notowanych federacji europejskich oraz dołączane są drużyny wyeliminowane z eliminacji i rozgrywek grupowych Ligi Mistrzów, a po likwidacji Pucharu Zdobywców Pucharów także zwycięzcy krajowych rozgrywek pucharowych (w Polsce – Puchar Polski).
W sezonie 2009/2010 puchar został przekształcony w Ligę Europy UEFA[2][3].
System turnieju
Puchar UEFA 1971–2004
Od pierwszego sezonu Pucharu UEFA kolejne rundy były rozgrywane systemem play-off w dwumeczach. W sezonie 1997/1998 po raz pierwszy dwumecz finałowy zastąpiono pojedynczym spotkaniem. Od sezonu 1994/1995 rozgrywano rundę kwalifikacyjną. W sezonie 1996/1997 po raz pierwszy w rozgrywkach brały udział drużyny, które odpadły w rundzie kwalifikacyjnej Ligi Mistrzów UEFA tego samego roku, od sezonu 1999/2000 do turniejów o Puchar UEFA dołączały zespoły zajmujące 3. miejsce w rundzie grupowej Ligi Mistrzów w tym samym sezonie.
Puchar UEFA 2004–2009
Od sezonu 2004/2005 rozgrywki o Puchar UEFA przeprowadzane były systemem pucharowo-grupowym. Eliminacje oraz pierwszą, trzecią i każdą kolejną rundę rozgrywano w dwumeczach, których zwycięzcy awansowali dalej. Drugą rundą były rozgrywki grupowe, w których brało udział 40 zespołów podzielonych na 8 pięciozespołowych grup. Każda drużyna grała po jednym meczu z przeciwnymi drużynami – w sumie 2 mecze u siebie i 2 na wyjeździe. Do następnej rundy awansowały 32 zespoły:
24 zespoły z drugiej rundy – po 3 z każdej grupy,
8 zespołów, które zajęły 3. miejsca w grupach pierwszej rundy Ligi Mistrzów.
Rywalizowały one w dwumeczach (przegrywający odpada) – po każdej z nich pozostawało: 16, 8, 4 i 2 drużyny, które rozgrywają mecz finałowy na stadionie wybranym przed rozpoczęciem sezonu przez UEFA.
Liga Europy UEFA
W 2008 r. zostały ustalone zasady przeprowadzania rozgrywek Ligi Europy UEFA, które obowiązują od sezonu 2009/2010. Turniej składa się z faz: kwalifikacyjnej, grupowej i pucharowej. Zasady te (z drobnymi zmianami) obowiązywały do sezonu 2020/2021 włącznie, po którym doszło do zmian związanych z wprowadzeniem Ligi Konferencji Europy UEFA. Następna reforma rozgrywek miała miejsce w sezonie 2024/2025[4].
Faza kwalifikacyjna
Kwalifikacje do Ligi Europy UEFA podzielone są na cztery rundy. Drużyny w nich startujące rozgrywają spotkania w parach, na zasadach dwumeczu. Ogółem w fazie kwalifikacyjnej mogą wziąć udział 174 drużyny.
W pierwszej rundzie bierze udział 50 drużyn:
2 zdobywców pucharów z Andory i San Marino,
16 wicemistrzów krajów zajmujących miejsca 35–51 w rankingu UEFA[a],
29 trzecich drużyn z krajów zajmujących miejsca 22–51 w rankingu UEFA[a],
3 drużyny, które zwyciężyły rankingi fair-play w 3 pierwszych krajach rankingu fair-play UEFA.
W drugiej rundzie bierze udział 80 drużyn:
25 zwycięzców dwumeczów pierwszej rundy,
24 zdobywców pucharów krajów zajmujących miejsca 28–51 w rankingu UEFA,
16 wicemistrzów krajów zajmujących miejsca 19–34 w rankingu UEFA,
6 trzecich drużyn z krajów zajmujących miejsca 16–21 w rankingu UEFA,
6 czwartych drużyn z krajów zajmujących miejsca 10–15 w rankingu UEFA,
3 piąte drużyny krajów zajmujących miejsca 7–9 w rankingu UEFA.
W trzeciej rundzie bierze udział 70 drużyn:
40 zwycięzców dwumeczów drugiej rundy,
12 zdobywców pucharów krajów zajmujących miejsca 16–27 w rankingu UEFA,
3 wicemistrzów krajów zajmujących miejsca 16–18 w rankingu UEFA,
6 trzecich drużyn krajów zajmujących miejsca 10–15 w rankingu UEFA,
3 czwarte drużyny krajów zajmujących miejsca 7–9 w rankingu UEFA,
3 piąte drużyny krajów zajmujących miejsca 4–6 w rankingu UEFA,
3 szóste drużyny krajów zajmujących miejsca 1–3 w rankingu UEFA.
W rundzie play-off (czwartej rundzie) biorą udział 74 drużyny:
35 zwycięzców dwumeczów trzeciej rundy,
15 zdobywców pucharów krajów zajmujących miejsca 1–15 w rankingu UEFA,
3 trzecie drużyny krajów zajmujących miejsca 7–9 w rankingu UEFA,
3 czwarte drużyny krajów zajmujących miejsca 4–6 w rankingu UEFA,
3 piąte drużyny krajów zajmujących miejsca 1–3 w rankingu UEFA,
15 drużyn, które odpadły w trzeciej rundzie kwalifikacyjnej Ligi Mistrzów UEFA.
Faza grupowa
W rundzie grupowej bierze udział 48 drużyn:
37 zwycięzców dwumeczów rundy play-off,
10 drużyn, które odpadły w rundzie play-off kwalifikacji Ligi Mistrzów UEFA,
1 drużyna, zwycięzca Ligi Konferencji Europy UEFA.
Są one dzielone na 12 grup po 4 drużyny, w których wszystkie zespoły rozgrywają między sobą po dwa mecze.
od sezonu 2012/2013 decyzją Komitetu Centralnego UEFA, zdobywcy krajowych pucharów 6 najsilniejszych federacji (o ile nie zapewnili sobie udziału w Lidze Mistrzów UEFA) kwalifikują się do fazy grupowej bez eliminacji[b].
Faza pucharowa
W pierwszej rundzie pucharowej biorą udział 32 drużyny:
24 zdobywców dwóch pierwszych miejsc w każdej z grup fazy grupowej Ligi Europa UEFA,
8 zdobywców trzecich miejsc w każdej z grup fazy grupowej Ligi Mistrzów UEFA.
Są one dzielone na 16 par, w których drużyny rozgrywają między sobą dwumecze. Zwycięzcy awansują do kolejnej rundy i konsekwentnie – przez ćwierćfinały i półfinały – do finału, rozgrywanego na wybranym przez UEFA stadionie.
Nagrody pieniężne
Podobnie jak w Lidze Mistrzów UEFA, nagrody pieniężne otrzymane przez kluby są podzielone na stałe płatności oparte na uczestnictwie i wynikach oraz kwoty zmienne, które zależą od wartości ich rynku telewizyjnego.
W sezonie 2021–22 udział w fazie grupowej w Lidze Europy zapewnił wygraną podstawową w wysokości 3 630 000 euro. Zwycięstwo w grupie to 630 000 euro, a remis 210 000 euro. Ponadto każdy zwycięzca grupy zarabia 1 100 000 EUR, a każdy zdobywca drugiego miejsca 550 000 EUR. Dotarcie do fazy pucharowej pociąga za sobą dodatkowe premie: 500 000 € za rundę 32, 1 200 000 € za rundę 16, 1 800 000 € za ćwierćfinały i 2 800 000 € za półfinały. Przegrani finaliści otrzymują 4 600 000 euro, a mistrzowie 8 600 000 euro[5].
Zakwalifikowany do fazy grupowej: 3 630 000 €
Wygrany mecz w fazie grupowej: 630 000 €
Mecz zremisowany w fazie grupowej: 210 000 €
1. miejsce w fazie grupowej: 1 100 000 €
2. miejsce w fazie grupowej: 550 000 €
Play-offy rundy pucharowej: 500 000 €
1/8 finału: 1 200 000 €
Ćwierćfinał: 1 800 000 €
Półfinał: 2 800 000 €
Drugie miejsce: 4 600 000 €
Mistrz: 8 600 000 €
Liga Europy UEFA – reforma rozgrywek od sezonu 2024/2025
Od sezonu 2024/2025 powiększono liczbę drużyn do 36, ponadto zrezygnowano z podziału na osiem grup. Obecnie wszystkie zespoły grają w jednej grupie (lidze), a każdy z nich ma do rozegrania osiem meczów z ośmioma różnymi rywalami.
Drużyny z miejsc 1-8 awansują bezpośrednio do 1/8 finału, drużyny z miejsc 9-24 rozegrają baraże o awans do 1/8 finału, a drużyny z miejsc 25-36 definitywnie odpadają z rozgrywek. Zrezygnowano ze spadków do Ligi Konferencji, które miały miejsce w latach 2020–2024, podobnie obecnie do Ligi Europy nie spadają zespoły z Ligi Mistrzów jak było wcześniej.
.svg){kind=logo}
