Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Uniwersytet Jagielloński

Uniwersytet Jagielloński
Universitas Iagellonica Cracoviensis
Jagiellonian University in Kraków
Godło
Ilustracja
Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego
Dewiza

Plus ratio quam vis
Więcej znaczy rozum niż siła

Data założenia

12 maja 1364
26 lipca 1400[1]

Typ

uczelnia publiczna[2]

Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Adres

Collegium Novum
ul. Gołębia 24
31-007 Kraków

Liczba pracowników
• naukowych

7199[3]
3811[3]

Liczba studentów

33 549[4] (12.2023)

Rektor

prof. dr hab. Piotr Jedynak

Członkostwo

EUA, Socrates-Erasmus, Grupa Coimbra, Europaeum, Utrecht Network, IRUN

Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie
Mapa konturowa Starego Miasta w Krakowie, po lewej znajduje się punkt z opisem „Uniwersytet Jagielloński”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Uniwersytet Jagielloński”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Uniwersytet Jagielloński”
Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Uniwersytet Jagielloński”
Ziemia50°03′39″N 19°55′58″E/50,060833 19,932778
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Jan Matejko, „Dzieje Cywilizacji w Polsce”, Założenie Szkoły Głównej przeniesieniem do Krakowa ugruntowane. R.P. 1361–1399–1400, 1888
Collegium Maius najstarszy budynek Uniwersytetu, widok od strony ul. Jagiellońskiej
Fryz heraldyczny na budynku Collegium Maius, od lewej: herby biskupów krakowskich, kanclerzy Akademii Krakowskiej: kardynała Fryderyka Jagiellończyka (z kapeluszem kardynalskim), Stanisława Szembeka, Kazimierza Łubieńskiego, nad nimi od lewej: herb Habsburgów Elżbiety Rakuszanki, herb Korony Królestwa Polskiego, herb Wielkiego Księstwa Litewskiego, na dole herb Akademii Krakowskiej
Pieczęć Akademii Krakowskiej z 1420 roku. W polu pieczęci Święty Stanisław z prawą ręką uniesioną w geście błogosławieństwa, a w lewej trzymający pastorał, oparty o tarczę z orłem
Dziedziniec Collegium Maius

Uniwersytet Jagielloński[5][a] (skr. UJ) – polski publiczny uniwersytet w Krakowie, najstarsza polska uczelnia, jeden z najstarszych uniwersytetów na świecie.

Uniwersytet (studium generale) został założony w 1364 roku[6] w Kazimierzu[7] z fundacji Kazimierza III Wielkiego, i składał się początkowo z trzech wydziałów: sztuk wyzwolonych, medycyny i prawa[6]. Był to drugi, po powstałym w 1348 roku Uniwersytecie w Pradze, uniwersytet założony w środkowej Europie[6]. Reaktywowany około 1390 roku przez Jadwigę Andegaweńską. Oficjalnie odnowiony w 1400 roku w Krakowie przez Władysława II Jagiełłę z fundacji Jadwigi Andegaweńskiej, poszerzony o wydział teologiczny, utworzony dzięki zabiegom Jadwigi w 1397 roku[8]. W 1817 r. nadano mu nazwę „Jagielloński”, by podkreślić związki uniwersytetu z dynastią Jagiellonów.

W XV i na początku XVI w. Uniwersytet Krakowski przeżywał okres rozkwitu, jednak już w wieku XVI znalazł się w kryzysie, podupadł i stracił pozycję[6]. Kryzys ten pogłębiał się w wieku XVII i XVIII[6]. W 1777 roku Hugo Kołłątaj, występując jako wizytator Komisji Edukacji Narodowej, podjął próbę zreformowania i poprawy poziomu naukowego uczelni – wówczas Szkoły Głównej Koronnej. Reforma polegała na stworzeniu nowej struktury organizacyjnej, wprowadzeniu wykładów z literatury polskiej, nauk przyrodniczych, powstaniu obserwatorium astronomicznego, ogrodu botanicznego, klinik oraz pierwszych laboratoriów. Język polski został głównym językiem wykładowym, a profesorami zostali uczeni wykształceni za granicą w duchu filozofii oświecenia[6]. Umożliwiono dostęp do nauki studentom pochodzącym z mieszczaństwa.

W latach Rzeczypospolitej Krakowskiej (1815–1846) Uniwersytet Jagielloński odgrywał istotną rolę w życiu politycznym, jednak ani poziom nauczania, ani liczba studentów nie podniosły się znacząco. W pierwszej połowie XIX wieku większymi ośrodkami akademickimi od krakowskiego stały się uczelnie w Warszawie i Wilnie. Dopiero przyznanie Galicji autonomii w ramach monarchii austro-węgierskiej w 1867 roku przyniosło poprawę sytuacji uniwersytetu, prowadząc do dynamicznego rozwoju badań przyrodniczych i humanistyki.

Pierwsze kobiety mogły podjąć studia na uczelni w 1894 roku. Pierwsza kobieta została wykładowczynią w 1927 r. W dwudziestoleciu międzywojennym Uniwersytet Jagielloński kontynuował działalność i był dużym ośrodkiem akademickim w odrodzonej Polsce (1918–1939). W roku akademickim 1937/38 na wszystkich wydziałach uniwersytetu wprowadzono zasadę numerus clausus dla studentów pochodzenia żydowskiego, a w roku akademickim 1938/39 nie przyjęto żadnej osoby pochodzenia żydowskiego na medycynę i farmację. W listopadzie 1938 na UJ zaprowadzono getto ławkowe[9][10].

6 listopada 1939, wkrótce po wybuchu II wojny światowej i zajęciu Krakowa, niemieccy okupanci w ramach akcji Sonderaktion Krakau zgromadzili pod pretekstem wykładu ponad stu czterdziestu profesorów i asystentów uniwersytetu, których aresztowano i zesłano do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen[b]. W czasie trwania wojny (1939–1945) uniwersytet był zamknięty, lecz kilkuset studentów i profesorów brało udział w tajnym nauczaniu.

W latach powojennych kontrolę nad uczelnią przejęły władze Polski Ludowej, w szczególności Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (wcześniej PPR). W okresie stalinizmu w zajęciach dydaktycznych, szczególnie w zakresie nauk społecznych, została narzucona doktryna marksizmu-leninizmu. W latach 1950–1954 z kilku wydzielonych wydziałów utworzono nowe uczelnie wyższe, w tym: Akademię Rolniczą, Akademię Wychowania Fizycznego i Akademię Medyczną. Zlikwidowano też Wydział Teologiczny. Sytuacja uległa zmianie od października 1956, gdy uniwersytet odzyskał częściowo autonomię. W marcu 1968 roku oddziały ZOMO wtargnęły na teren Collegium Novum UJ i pobiły tam protestujących studentów. Po transformacji w 1989 uniwersytet rozpoczął działalność w nowych warunkach, przywrócono mu szeroką autonomię. W 1993 włączono na powrót w struktury UJ Collegium Medicum.

Wśród absolwentów uczelni na przestrzeni lat byli ludzie kultury, nauki, duchowni, politycy oraz władcy, m.in. astronom Mikołaj Kopernik (XV w.), poeta Jan Kochanowski (XVI w.), król Polski Jan III Sobieski (XVII w.), pisarz oświeceniowy Hugo Kołłątaj (XVIII w.), fizyk Karol Olszewski (XIX w.), antropolog Bronisław Malinowski, pisarz Stanisław Lem i prezydent RP Andrzej Duda (XX w.). Studiowali na niej również (nie uzyskując dyplomu) m.in. historyk Jan Długosz (XV w.), artysta Stanisław Wyspiański, przyszły papież Karol Wojtyła i poetka Wisława Szymborska (XX w.). Wśród wybitnych profesorów byli prawnik Paweł Włodkowic (XV w.), medyk i historyk Maciej Miechowita (XVI w.), historycy Józef Szujski, Michał Bobrzyński (XIX w.) i Władysław Konopczyński oraz filozof Roman Ingarden (XX w.).

Współcześnie w skład UJ wchodzi trzynaście wydziałów głównych oraz trzy wydziały Collegium Medicum. W 2016 roku uczelnia zatrudniała na wszystkich wydziałach około czterech tysięcy pracowników naukowych, studiowało na niej ponad czterdzieści tysięcy osób: studentów, doktorantów oraz słuchaczy studiów podyplomowych[3]. W 2021 roku w rankingu szkół wyższych miesięcznika Perspektywy UJ został sklasyfikowany jako najlepsza uczelnia wyższa w Polsce[11].

Uniwersytet posiada i wykorzystuje do celów dydaktyczno-naukowych szereg budynków, które są zlokalizowane na terenie Krakowa: I Kampus w obrębie Starego Miasta, II Kampus w obrębie ulicy Krupniczej i Alei Trzech Wieszczów, III Kampus na Ruczaju, obiekty Collegium Medicum w obrębie ulic Kopernika i Śniadeckich oraz liczne inne obiekty rozproszone na terenie miasta i poza nim. Główną biblioteką uniwersytecką jest Biblioteka Jagiellońska – jedna z największych bibliotek w Polsce. W najstarszym gmachu uniwersyteckim Collegium Maius znajduje się Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, stworzone przez Karola Estreichera.

Jako jedyna uczelnia w Polsce Uniwersytet Jagielloński jest członkiem wielu stowarzyszeń zrzeszających najbardziej prestiżowe uniwersytety świata, m.in. Grupy Coimbra, Europaeum czy Sieci Utrechckiej.

Historia

Założenie uniwersytetu

Podobnie jak inne średniowieczne uniwersytety, uczelnia w Krakowie funkcjonowała początkowo jako studium generale. Powstała ona staraniem króla Kazimierza III Wielkiego 12 maja 1364 roku i była drugą uczelnią uniwersytecką po uniwersytecie praskim (1348 r.) w tej części Europy. Faktycznie Uniwersytet swoją działalność rozpoczął dopiero w 1367 roku, prowadząc wykłady na trzech wydziałach: sztuk wyzwolonych (1 katedra), medycyny (2 katedry) i prawa (8 katedr, w tym 5 prawa rzymskiego). Uczelnia wzorowana była na uniwersytetach włoskich (w szczególności Uniwersytecie Bolońskim), ściśle związanych z państwem, z czołową pozycją wydziału obojga praw i bez wydziału teologii (w przeciwieństwie do Uniwersytetu Praskiego, wzorowanego na paryskim modelu uniwersyteckim i podlegającym Kościołowi)[12]. Ustrój wewnętrzny oparty był na samorządzie studentów niezależnym od czynników kościelnych. Po raz pierwszy w historii studenci prawa po wykładach mieli odbywać swego rodzaju praktyki w sądach. Krakowskie studium generale ukończyło tylko 6 osób na wydziale artium. Rychła śmierć króla w 1370 oraz brak zainteresowania ze strony Ludwika Węgierskiego doprowadziła do zaniechania jego działalności. Z dorobku naukowego z czasów Kazimierza Wielkiego zachowały się trzy kodeksy, m.in. z 1367 r. (kolofon: in castro Cracoviensi seu in universitate studii) oraz z 1369 r. (kolofon: per manus cuisdam studentis).

W 1390 roku został reaktywowany, a w 1391 wznowił swoje nauczanie dzięki osobistym zabiegom królowej Jadwigi Andegaweńskiej na dworze papieskim[13]. W swoim testamencie królowa zapisała krakowskiej uczelni swój majątek osobisty. Klejnoty władczyni umożliwiły odnowienie uniwersytetu w 1400 roku w pełnym kształcie, z czterema wydziałami typowymi dla średniowiecznych uniwersytetów. Spośród nich najważniejszy był Wydział Teologiczny, który dla każdego profesora był ukoronowaniem kariery naukowej. Wydział ten utworzony został jeszcze za życia Jadwigi, w 1397 roku dzięki uzyskanej przez królową bulli papieskiej Bonifacego IX[8]. Uniwersytet Jagielloński był pierwszym uniwersytetem w Europie posiadającym samodzielne katedry matematyki i astronomii. Zostały one utworzone w 1406 roku.

Był instytucją kościelną i duchowną, z ramienia Stolicy Apostolskiej nadzór nad nim sprawował biskup krakowski jako kanclerz urodzony. Był także korporacją prawną, posiadał samorząd swojego majątku i własne sądownictwo spoczywające w ręku rektora[14].

Rozkwit Akademii Krakowskiej

 Zobacz też kategorie: Absolwenci i studenci Akademii Krakowskiej, Wykładowcy Akademii Krakowskiej.

W XV i na początku XVI wieku Uniwersytet Krakowski przeżywał okres rozkwitu. Studiowali na nim także studenci zagraniczni. Wówczas to rektorami uczelni byli Stanisław ze Skarbimierza i Paweł Włodkowic. Znana była krakowska szkoła matematyczna i astrologiczna. W Krakowie studiował Mikołaj Kopernik, a także wielu późniejszych profesorów zachodnioeuropejskich. Kraków był też ważnym ośrodkiem naukowym nauk alchemicznych, których uczyli profesorowie medycyny.

Zmierzch świetności

 Zobacz też kategorię: Szkoła Główna Koronna.

Upadek Uniwersytetu Krakowskiego zaczął się już w dobie humanizmu, około 1460 roku. Pierwsze reformy dyscyplinarne potrzebne były już w latach 1480, 1485 i 1491. Biskup krakowski Jan Konarski i synody prowincjonalne w latach 1505, 1510 i 1523 oraz papież Leon X domagali się reformy akademii poprzez rozszerzenie nauczania nauk przyrodniczych i humanistycznych oraz wprowadzenie greki i języka hebrajskiego.

Ze względu na to, że nurty reformacji zostały odrzucone przez władze Uniwersytetu Krakowskiego, druki innowiercze podlegały cenzurze, a profesorowie – zwolennicy reformacji opuścili miasto, akademia straciła studentów zagranicznych, a liczba studentów polskich i litewskich zmalała. Bogatsi coraz częściej wybierali studia za granicą, w Niemczech, Bolonii czy Padwie. W Krakowie studiowała młodzież uboższa, oddająca się rabusiostwu, bójkom krwawym, napadom rozbójniczym po okolicy, dzikości i barbarzyństwu[15].

Król Zygmunt I Stary dla poparcia krajowej Almae Matris, zakazał w 1534 roku specjalnym edyktem, cofniętym zresztą już w kilka lat później, wyjazdów na uniwersytety zagraniczne, a w 1544 roku nadał przywilej szlachectwa zasłużonym dwudziestoletnią pracą nauczycielską profesorom Uniwersytetu Krakowskiego[16].

Wprawdzie pod koniec XVI wieku studiowały tu jeszcze takie znakomitości jak Jan Kochanowski, Andrzej Frycz Modrzewski, Marcin Kromer czy Mikołaj Rey, ale upadek uniwersytetu się pogłębiał.

Wieki XVII i XVIII pogłębiały tylko kryzys uczelni. Uniwersytet uwikłał się w konflikt z jezuitami, popieranymi przez króla. W 1612 roku Uniwersytet Krakowski powstrzymał przekształcenie kolegium jezuickiego w Poznaniu w uniwersytet[17]. Pozytywnym elementem było utworzenie sieci szkół związanych z uczelnią tzw. kolonii akademickich, z których pierwsze było Kolegium Nowodworskiego. W tym trudnym okresie działali dwaj znani uczeni Jan Brożek i Stanisław Pudłowski.

Wielka reforma Szkoły Głównej Koronnej

W połowie XVIII wieku pojawiły się pierwsze reformy. Uniwersytety w tamtym okresie miały stać się w zasadzie wyższymi szkołami zawodowymi[18]. Wprowadzono m.in. systematyczne nauczanie języków niemieckiego i francuskiego, wykłady na temat prawa polskiego, geografii i inżynierii wojskowej. W roku 1748 powstała katedra prawa natury. Niepowodzeniem skończyły się za to starania o sprowadzenie do Krakowa wykładowców z zagranicy.

Józef Alojzy Putanowicz opracował Ordinationem Studiorum Faciltatis Philosophicae, na podstawie którego utworzono katedrę filozofii eklektycznej, dzięki czemu obok scholastyki wykładano również filozofię Kartezjusza, Leibnitza, a także zapomnianego wówczas Mikołaja Kopernika oraz Galileusza[19].

Putanowicz zreformował wówczas również nauczanie przedmiotów matematyczno-fizycznych, dzieląc je na cztery klasy[20]:

Klasa I Klasa II Klasa III Klasa IV

W latach 1775–1792 uczelnia czynnie uczestniczyła w reformach przeprowadzanych przez Komisję Edukacji Narodowej. Drukarnia uniwersytecka zajmowała się publikowaniem szeregu podręczników do nauki początkowej przygotowanych przez Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych w tym polskiego elementarza dla szkół parafialnych. Po akceptacji były one drukowane w krakowskiej uczelni i rozsyłane po kosztach do szkół w całej Rzeczypospolitej Obojga Narodów[21].

Reformy objęły również samą uczelnię. W 1777 roku Hugo Kołłątaj podjął próbę zreformowania akademii[22] w oparciu o projekt O wprowadzeniu dobrych nauk do Akademii Krakowskiej i założeniu Seminarium na nauczycielów szkół wojewódzkich[23]. Projekt ten postulował nazwanie uczelni Atheneum Augusti i podzielenie jej na pięć wydziałów (akademii)[23]:

  • Akademia Nauk Pięknych,
  • Akademia Filozofów,
  • Akademia Lekarska,
  • Akademia Prawna,
  • Akademia Teologiczna.

Kołłątaj zakończył nauczanie filozofii scholastycznej w Akademii Filozofów[24]. Kursy prowadzone na uniwersytecie miały trwać rok, a warunkiem ich podjęcia było ukończenie szkoły wojewódzkiej[25].


  • Elementarz... z 1785 wydrukowany w drukarni uniwersyteckiej z ramienia TKE
    Elementarz... z 1785 wydrukowany w drukarni uniwersyteckiej z ramienia TKE
  • Wstęp do fizyki dla szkół narodowych, (1788).
    Wstęp do fizyki dla szkół narodowych, (1788).
  • Arytmetyka dla szkół narodowych, (1785).
    Arytmetyka dla szkół narodowych, (1785).
  • Michał Jan Hube, Fizyka dla szkół narodowych (1792).
    Michał Jan Hube, Fizyka dla szkół narodowych (1792).

Okres zaborów

 Zobacz też kategorię: Uniwersytet Jagielloński (okres zaborów).

Rozbiory Polski postawiły pod znakiem zapytania dalsze funkcjonowanie uniwersytetu. Po wkroczeniu wojsk austriackich podjęto decyzję o jego zamknięciu i dopiero interwencja w Wiedniu uchroniła go od takiego losu. Jednak jego rola została znacznie umniejszona. Również wcielenie Krakowa do Księstwa Warszawskiego nie zmieniło tej sytuacji. W Rzeczypospolitej Krakowskiej uniwersytet odgrywała istotną rolę polityczną. Posiadała szeroką autonomię wewnętrzną i znaczący wpływ na politykę państwa (władza rektora była w bardzo niewielkim stopniu ograniczona przez Senat Wolnego Miasta. Poza tym uczelnia delegowała trzech swych reprezentantów do 41 – osobowego Zgromadzenia Ogólnego i dwóch do Senatu). Jednak ani jej poziom, ani liczba studentów nie podwyższyły się znacząco, a pod względem prestiżu naukowego dała się wyprzedzić Warszawie i Wilnu. Od 1846, gdy Kraków ponownie włączono do Austrii, rząd w Wiedniu nie zmienił swojej wrogiej polityki.

Dopiero przyznanie autonomii Galicji w ramach monarchii austro-węgierskiej przyniosło także poprawę sytuacji uniwersytetu. W międzyczasie zmieniono nazwę na Uniwersytet Jagielloński – funkcjonującą do dziś. W tym drugim okresie świetności uniwersytetu swoje badania prowadzili, m.in.: Karol Olszewski, Zygmunt Wróblewski, Napoleon Cybulski, Tadeusz Browicz, Marian Smoluchowski, Leon Marchlewski, Władysław Natanson, Kazimierz Żórawski oraz Stanisław Zaremba. Wśród nauk humanistycznych czołowymi przedstawicielami byli Michał Bobrzyński, Józef Szujski, Stanisław Smolka, Kazimierz Morawski, Franciszek Piekosiński, Edmund Krzymuski, Jan Baudouin de Courtenay, Fryderyk Zoll, Stanisław Wróblewski czy Stanisław Estreicher.

Indeks studentki Wydziału Filozoficznego z lat 30. XX w. Warto zwrócić uwagę na dominującą łacinę

Na początku XX wieku studiowało na Uniwersytecie Jagiellońskim około 3 tysięcy studentów, w tym także pierwsze kobiety, które mogły podjąć studia dopiero w 1894, najpierw na wydziale farmacji, a później i innych. Legendarną pierwszą studentką pozostaje jednak Nawojka, która podobno używała męskiego przebrania.

O politycznym życiu UJ aż do początków XX wieku decydowali konserwatyści. Na przełomie wieków wpływy zdobyli także nacjonaliści, socjaliści, ludowcy i w mniejszym stopniu chadecy. Spory między lewicowcami i prawicowcami dotyczące obecności duchownych na uczelni były powodem strajku z przełomu 1910 i 1911 roku.

Okres międzywojenny

Uniwersytet Jagielloński, około 1927–1939

Po odzyskaniu niepodległości Uniwersytet Jagielloński był najważniejszym spośród istniejących wówczas pięciu polskich uniwersytetów (oprócz UJ drugim znanym ze światowego poziomu nauki polskim uniwersytetem był Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie). Gdy po odzyskaniu niepodległości reaktywowano Uniwersytet Stefana Batorego, Uniwersytet Warszawski oraz utworzono Katolicki Uniwersytet Lubelski i Uniwersytet Poznański, kadra profesorska tych uczelni była zasilana w dużej mierze z uczelni krakowskiej i lwowskiej.

Po raz pierwszy kobieta na Uniwersytecie Jagiellońskim uzyskała habilitację w 1922 r., a pierwszą kobietę zatrudniono jako wykładowczynię w 1927 roku[26].

W okresie międzywojennym rozbudowano uniwersytet, powstał m.in. nowy gmach Biblioteki Jagiellońskiej. Jednak spory polityczne i kryzys ekonomiczny nie ominęły także uniwersytetu. Dochodziło m.in. do starć przedstawicieli różnych ugrupowań studenckich. Senat uczelni protestował przeciwko niektórym działaniom rządu, m.in. ograniczeniu autonomii szkół wyższych. Kryzys finansów państwowych w latach 30. doprowadził do likwidacji kilku katedr. W 1936 roku prezydent Ignacy Mościcki odznaczył Uniwersytet Jagielloński Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski „za osiągnięte w przeciągu wielowiekowego istnienia bezcenne zdobycze w dziedzinie polskiej nauki, pielęgnowania tradycji historycznych i patriotycznego wychowania wielu pokoleń”[27]. W roku akademickim 1937/38 na wszystkich wydziałach uniwersytetu wprowadzono zasadę numerus clausus studentów pochodzenia żydowskiego, ograniczając ich liczbę do około 10% ogólnej liczby studiujących. W roku akademickim 1938/39 nie przyjęto żadnej osoby pochodzenia żydowskiego na medycynę i farmację[28].

Z tego okresu pochodzą tacy słynni uczeni jak: matematycy Tadeusz Banachiewicz, Tadeusz Ważewski i Franciszek Leja, fizyk Władysław Natanson, językoznawcy Jan Michał Rozwadowski, Jan Łoś, Kazimierz Nitsch i Tadeusz Lehr-Spławiński oraz przedstawiciele innych nauk Konstanty Michalski, Rafał Taubenschlag, Adam Krzyżanowski, Tadeusz Sinko, Roman Dyboski oraz Władysław Konopczyński.

II wojna światowa

Wybuch wojny był najtrudniejszym momentem historii uniwersytetu. 6 listopada 1939, pod pretekstem wykładu, okupanci zaprosili profesorów i asystentów uniwersytetu, których aresztowano w liczbie 144 i zesłano do obozu koncentracyjnego. Łącznie aresztowano w ramach Sonderaktion Krakau 183 osoby, w tym także profesorów i pracowników AGH. Wielu z nich udało się przeżyć, łącznie jednak w latach 1939–1945 zginęło 34 profesorów uniwersytetu, w tym także zamordowanych w Katyniu przez Rosjan. W czasie trwania wojny uniwersytet był zamknięty, a jego wyposażenie niszczone. Mimo to zorganizowano nauczanie na Tajnym Uniwersytecie Jagiellońskim, w którym udział brało około 900 studentów. Rektorem tajnego uniwersytetu został profesor Władysław Szafer. Zajęcia prowadziło 140 naukowców. W tym okresie zniszczeniu uległy przechowywane w schowku Collegium Novum dwa dokumenty erekcyjne uczelni z 1364 i 1400 oraz zginęła część akt fundacyjnych i stypendialnych, uczelnia straciła również wiele materiałów z lat trzydziestych XX w.

Okres PRL

Zajęcia uniwersyteckie udało się uruchomić już w miesiąc po zakończeniu okupacji Krakowa. Do Krakowa przyjechali zmuszeni przez Rosjan do repatriacji uczeni ze Lwowa i Wilna. Powojenny okres radości skończył się szybko, gdy nadeszły czasy stalinizmu. Kontrolę nad uniwersytetem przejęła PZPR, która usunęła niektórych niepokornych profesorów. Wydzielonych zostało kilka wydziałów, z których stworzono nowe szkoły wyższe (Akademię Rolniczą, Akademię Wychowania Fizycznego, Akademię Medyczną), uległ też likwidacji Wydział Teologiczny. Niektórzy profesorowie, m.in.: Roman Ingarden, zostali wyrugowani z uczelni. Władze komunistyczne zlikwidowały także autonomię uczelni.

Mimo poważnego zahamowania badań w owym czasie działali tam znani naukowcy: Stanisław Pigoń, Juliusz Kleiner, Henryk Niewodniczański, Jan Dąbrowski, Władysław Szafer, Władysław Wolter, Jan Gwiazdomorski, Stefan Szuman. W tym okresie na uczelni, na odłączonym później Wydziale Teologicznym, studiował także Karol Wojtyła, późniejszy papież.

Przełom 1956 wpłynął na poprawę sytuacji uniwersytetu. Przy okazji jubileuszu 600-lecia założenia Uniwersytetu Jagiellońskiego powstało wiele nowych budynków uniwersyteckich (m.in. Collegium Paderevianum). Podczas obchodów 600-lecia założenia uczelni, 12 maja 1964 Władysław Gomułka wręczył rektorowi prof. Lepszemu Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski, przyznany Uniwersytetowi Jagiellońskiemu przez Radę Państwa „za wybitne osiągnięcia w rozwoju nauki polskiej”[29]. Uczelni nie ominęły też ważne wydarzenia krajowe: po strajkach studenckich w 1968 roku Kraków opuściło kilku profesorów pochodzenia żydowskiego.

W tym okresie na uniwersytecie pracowali znani naukowcy: Adam Vetulani[30], Stanisław Nahlik, Jerzy Kuryłowicz, Karol Estreicher (młodszy), Tadeusz Dobrowolski, Kazimierz Wyka, Kazimierz Kordylewski, Jan Zurzycki, Kazimierz Gumiński, Tadeusz Ważewski, Franciszek Leja, Stanisław Gołąb czy Jacek Szarski.

Po 1989

Po przemianach ustrojowych uniwersytet może działać w nowych warunkach, w których przywrócono mu szeroką autonomię. W 1993 włączono na powrót Collegium Medicum, do 2004 UJ był jedynym uniwersytetem w Polsce posiadającym wydziały medyczne. Uniwersytet rozwija jeszcze bardziej współpracę międzynarodową – jest m.in. członkiem Grupy Coimbra zrzeszającej najstarsze uniwersytety kontynentu europejskiego, a także Europejskiego Stowarzyszenia Uniwersytetów, Sieci Utrechckiej, sieci IRUN i stowarzyszenia Europaeum[31]. Wysoka jakość nauczania i prowadzonych badań potwierdzana jest przez niezależne rankingi uczelni.

Od kilkunastu lat na Ruczaju powstaje nowe miasteczko uniwersyteckie, tak zwany Trzeci Kampus, w którym ma się znaleźć najnowsza infrastruktura naukowo-technologiczna i gdzie lokowane są nowe budynki wydziałów ścisłych oraz przyrodniczych, a także Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej, gdzie mieści się między innymi siedziba radia akademickiego UJOT FM. W 2014 r. otwarto tam Małopolskie Centrum Biotechnologii[32].

Uchwałą z 18 grudnia 2013 Senat RP zdecydował o ustanowieniu roku 2014 Rokiem Wielkiego Jubileuszu Uniwersytetu Jagiellońskiego[33].

Podstawowe statystyki

Ranking
Ranking 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025
Perspektywy[34] – – – – 2 1 1 2 2 1 1 2 1= 2 1= 1= 2 1 1 2 1= 2 –
QS World[35] – – – – – – – – – 401–450 – 376= 371= 411–420 431–440 461–470 411 338 326 309= 293= 304= 312=
Times[36] – – – – – – – – – 301–350 351–400 – – 601–800 601–800 601–800 601–800 601–800 501–600 501–600 601–800 601–800 –
ARWU 401–450[37] 302–403[38] 301–400[39] 301–400[40] 305–402[41] 303–401[42] 303–401[43] 303–400[44] 301–400[45] 301–400[46] 301–400[47] 301–400[48] 301–400[49] 401–500[50] 401–500[51] 401–500 301–400[52] 401–500[53] 401–500[54] 401–500[55] 401–500[56] – –
CWUR – – – – – – – – – – – 479[57] 451[58] 429[59] 421[60] 381[61] 362[62] 375[63] 376[64] 381[65] 383[66] 386[67] –

W Rankingu Szkół Wyższych 2012, 2013 i 2015 „Perspektyw” i „Rzeczpospolitej” Uniwersytet Jagielloński został uznany za najlepszą uczelnię w Polsce[68]. Uczelnia zajęła 41. miejsce w rankingu brytyjskiego tygodnika „Times Higher Education” stu najlepszych placówek naukowych dwudziestu rynków wschodzących[69]. W ogólnoświatowym rankingu szanghajskim jest klasyfikowany na miejscach 401–500[70]. Według ogólnoświatowego rankingu publikowanego przez The Times Higher Education Supplement (QS World University Rankings) Uniwersytet Jagielloński plasuje się pomiędzy miejscem 401 a 450[71] (Uniwersytet Warszawski sklasyfikowany jest na 344. pozycji)[72], zaś w rankingu Center for World University Rankings zajął 429. miejsce[73].

Według webometrycznego rankingu uniwersytetów świata ze stycznia 2015, pokazującego zaangażowanie instytucji akademickich w Internecie, uczelnia zajmuje 1. miejsce w Polsce wśród uniwersytetów, a na świecie 287. pośród wszystkich uczelni[74].

Historyczne statystyki dotyczące liczby studentów uczelni[75]:

Rok akademicki Semestr I Semestr II
1860/1861 274 240
1870/1871 621 561
1900/1901 1406 1255

Współczesne statystyki[76]

  • liczba wydziałów: 16
  • liczba kierunków: 166
  • liczba specjalności: 149
  • liczba studentów:
    • ogółem: 33794 (w tym Collegium Medicum)[76]
      • studia stacjonarne i niestacjonarne: 33 014
      • studia podyplomowe: 2052
      • studia doktoranckie: 1687
      • studenci obcokrajowcy(dane na rok 2013): 1615
  • liczba pracowników (stan na 27 grudnia 2023 r.[3]):
    • ogółem: 8838
      • nauczycieli akademickich: 4821
      • pracownicy nie będący nauczycielami akademickimi: 4017

Wydziały

Collegium Medicum

Jednostki poza- i międzywydziałowe oraz wspólne

  • Archiwum UJ
  • Biblioteka Jagiellońska
  • Biblioteka Medyczna UJ CM
  • Biblioteka Nauk Przyrodniczych UJ
  • Centrum Badań Ilościowych nad Polityką (CBIP)
  • Centrum Doskonalenia Dydaktyki Akademickiej – Ars Docendi UJ
  • Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ
  • Centrum Językowe UJ CM
  • Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych
  • Centrum Rozwoju Systemów Zintegrowanych
  • Centrum Transferu Technologii (CITTRU)
  • Centrum Zdalnego Nauczania
  • Jagiellońskie Centrum Badań Afrykanistycznych
  • Jagiellońskie Centrum Interdyscyplinarnych Badań nad Kulturą
  • Jagiellońskie Centrum Językowe (JCJ)
  • Jagiellońskie Centrum Rozwoju Leków
  • Jagiellońskie Centrum Studiów Migracyjnych
  • Jagielloński Uniwersytet Trzeciego Wieku
  • Małopolskie Centrum Biotechnologii
  • Medyczne Centrum Kształcenia Podyplomowego UJ
  • Międzywydziałowe Indywidualne Studia Humanistyczne
  • Narodowe Centrum Promieniowania Synchrotronowego „Solaris”
  • Polski Ośrodek Naukowy UJ w Londynie
  • Studia Matematyczno-Przyrodnicze
  • Studium Pedagogiczne
  • Studium Wychowania Fizycznego i Sportu UJ
  • Studium Wychowania Fizycznego i Sportu UJ CM

Ponadto działają:

Muzea

Uniwersytet Jagielloński prowadzi 10 muzeów, które prezentują zbiory dotyczące historii uniwersytetu i niektórych jego wydziałów, oraz zbiory eksponatów z wybranych dziedzin gromadzonych przez stulecia przez krakowskich naukowców. Najcenniejsze zbiory znajdują się w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, które mieści się w historycznym budynku Collegium Maius. Znajdują się tam m.in. Globus Jagielloński, jeden z pierwszych globusów, na którym oznaczono nowy kontynent – Amerykę, przyrządy używane przez Mikołaja Kopernika, drewnianą rzeźbę króla Kazimierza Wielkiego z XIV wieku oraz wiele innych cennych eksponatów.

Pozostałe muzea to

Kampusy i budynki uczelniane

Uniwersytet Jagielloński posiada cztery odrębne kampusy oraz budynki rozproszone po różnych częściach Krakowa, poza kampusami.

I Kampus

Uniwersytet Jagielloński użytkuje ponad 100 budynków na terenie całego miasta. Najstarsze budynki uniwersyteckie znajdują się na Starym Mieście, w jego zachodniej części skupionej wzdłuż ulic: Gołębiej, św. Anny i Jagiellońskiej. Tutaj też znajduje się wybudowane w 1887 Collegium Novum, które jest siedzibą władz Uniwersytetu: rektora i dziekanów. Powstało ono niedaleko najstarszego budynku uniwersyteckiego w Polsce Collegium Maius, który od 1400 był kolegium profesorów, a obecnie znajduje się tu muzeum Uniwersytetu. Kilka budynków znajduje się w innych częściach Starego Miasta, zwłaszcza przy ulicy Grodzkiej w Krakowie i Rynku Głównym.

Ważniejsze budynki uniwersyteckie:

Zdjęcie Nazwa Data powstania Adres
Collegium Maius XV, XVI, XIX, 1948–64[79] ul. św. Anny 8–10 / Jagiellońska 15
Collegium Minus XV–XX[80] ul. Gołębia 11
Collegium Iuridicum XV, XVII, 1721, XIX[81] ul. Grodzka 53
Collegium Novum 1883–1887[80] ul. Gołębia 24
Collegium Broscianum pocz. XVII, XIX[82] ul. Grodzka 52-54
Collegium Nowodworskiego 1639–43, 1786, 1855[79] ul. św. Anny 12
Collegium Witkowskiego
(dawne Collegium Physicum)		 1911–1913[80] ul. Gołębia 13
Collegium Kołłątaja
(tzw. Collegium Physicum)		 1786–1791, 1825–1836, 1850–1853[79] ul. św. Anny 6
Collegium Wróblewskiego
(tzw. Collegium Chemicum
lub Collegium Olszewskiego)		 XVII, 2 poł. XIX[83] ul. Olszewskiego 2
Kolegium Opolskie XV/XVI, XVIII, 1891[80] ul. Gołębia 16
Arsenał Królewski 1643, XVIII–XX[81] ul. Grodzka 64
Pałac Larischa XV, poł. XVIII, 1815[84] pl. Wszystkich Świętych 6

II Kampus

Budynki powstałe przy ulicach w okolicy Biblioteki Jagiellońskiej, niedaleko kompleksu budynków Akademii Rolniczej i Akademii Górniczo-Hutniczej. Przy ul. Krupniczej zbudowano nowoczesne Auditorium Maximum z aulą wykładową na ponad 1000 osób.

Zdjęcie Nazwa Data powstania Adres
Collegium Paderevianum 1964[85] al. Mickiewicza 9
Małe Collegium Paderevianum ul. Mickiewicza 11
Collegium Paderevianum II 2013–2015[86] ul. Krupnicza
Collegium Sanockie 1882–1883[87] ul. Batorego 12
Collegium Geologicum 1962[88] ul. Oleandry 2a
Kolegium Śląskie 1926 ul. Mickiewicza 3
Auditorium Maximum 2003–2005[89] ul. Krupnicza 33

III Kampus

Rozproszone budynki Collegium Medicum

Szpital Uniwersytecki znajdował się na terenie Wesołej przy ulicach: Kopernika, Botanicznej, Grzegórzeckiej i Śniadeckich. Część klinik działa tam nadal. Przy ul. Kopernika znajduje się Theatrum Anatomicum.

W roku 2019 przeniesiono większość klinik do nowego szpitala na ul. Macieja Jakubowskiego 2 w Prokocimiu, znajdującego się obok Dziecięcego Szpitala Uniwersyteckiego. Szpital stanowi bazę dydaktyczną i naukową Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Obiekty poza kampusami

Wiele obiektów Uniwersytetu jest rozrzuconych po mieście:

Publikacje

Prace naukowe badaczy Uniwersytetu Jagiellońskiego publikowane jest w kilkudziesięciu czasopismach i zeszytach naukowych:

Czasopisma
  • Acta Physica Polonica B (Instytut Fizyki)
  • Ad Americam (Instytut Amerykanistyki i Studiów Polonijnych)
  • Bio-Algorithms and Med-Systems (Zakład Bioinformatyki i Telemedycyny Collegium Medicum)
  • Electrum (Instytut Historii)
  • Foton (Instytut Fizyki)
  • Kwartalnik Filozoficzny (PAU/UJ Instytut Filozofii)
  • Nowy Filomata (Instytut Filologii Klasycznej)
  • Peregrinus Cracoviensis (Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej)
  • Politeja (Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych)
  • Principia (Instytut Filozofii)
  • Psychoterapia (Katedra Psychoterapii Collegium Medicum)
  • Psychiatria i Psychoterapia (Katedra Psychoterapii Collegium Medicum)
  • Reports on Mathematical Logic (Zespół Katedr i Zakładów Informatyki Matematycznej)
  • Reports on Philosophy (Instytut Filozofii)
  • The Jagiellonian University Year Book of Labour Law (Katedra Prawa Pracy)
  • Schedae Informaticae (Instytut Informatyki i Matematyki Komputerowej)
  • Studia Etymologica Cracoviensia (Wydział Filologiczny)
Seria Zeszyty Naukowe UJ
  • Acta Cosmologica (Obserwatorium Astronomiczne)
  • Modus (Prace z Historii Sztuki) (Instytut Historii Sztuki)
  • Opuscula Musealia (Muzeum UJ)
  • Prace Archeologiczne (Instytut Archeologii)
  • Prace Botaniczne (Instytut Botaniki)
  • Prace Etnograficzne (Instytut Etnologii)
  • Prace Fizyczne (Instytut Fizyki)
  • Prace Geograficzne (Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej)
  • Prace Historyczne (Instytut Historii)
  • Prace Historyczno-Literackie (Instytut Filologii Słowiańskiej)
  • Prace Językoznawcze, od 2006 kontynuowane przez Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis (Wydział Filologiczny)
  • Prace Pedagogiczne (Instytut Pedagogiki)
  • Prace Polonijne (Instytut Studiów Polonijnych i Etnicznych)
  • Prace Prawnicze (Wydział Prawa i Administracji)
  • Prace Psychologiczne (Instytut Psychologii)
  • Prace z Nauk Politycznych (Instytut Nauk Politycznych)
  • Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej (IWiOWI)
  • Prace Zoologiczne (Instytut Zoologii)
  • Studia Austro-Polonica (Instytut Historii)
  • Studia Religiologica (Instytut Religioznawstwa)
  • Universitatis Iagellonicae Acta Mathematica (Instytut Matematyki)
  • Zeszyty Prasoznawcze (Ośrodek Badań Prasoznawczych)

Studenci i absolwenci

 Z tym tematem związana jest kategoria: Absolwenci Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Ludzie nauki i kultury
Królowie Polski
Papieże
Prezydenci Rzeczypospolitej Polskiej
Premierzy Polski
Premierzy innych krajów

Wykładowcy

 Z tym tematem związana jest kategoria: Wykładowcy Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Wśród wybitnych profesorów byli prawnik Paweł Włodkowic, medyk i historyk Maciej Miechowita, historycy Józef Szujski, Michał Bobrzyński i Władysław Konopczyński oraz filozof Roman Ingarden.

Władze

 Osobny artykuł: Rektorzy Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Władze Uniwersytetu Jagiellońskiego w kadencji 2024–2028[90]:

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Historyczne nazwy: Akademia Krakowska, Szkoła Główna Koronna, Szkoła Główna Krakowska, Uniwersytet Krakowski; łac. Universitas Iagellonica Cracoviensis[5].
  2. ↑ Co najmniej 20 spośród aresztowanych osób zmarło na skutek ciężkich warunków obozowych lub zostało zamordowanych.

Przypisy

  1. ↑ Maciej Iłowiecki: Dzieje nauki polskiej. Warszawa: Wydawnictwo „Interpress”, 1981, s. 23. ISBN 83-223-1876-6.
  2. ↑ Uniwersytet Jagielloński w Krakowie [online], radon.nauka.gov.pl [dostęp 2024-07-08].
  3. ↑ a b c d Statystyki. Uniwersytet Jagielloński. [dostęp 2018-09-18].
  4. ↑ Szkolnictwo wyższe w roku akademickim 2023/2024 [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2024-06-29].
  5. ↑ a b Statut Uniwersytetu Jagiellońskiego uchwalony przez Senat Uniwersytetu Jagiellońskiego w dniu 29 maja 2019 roku. [dostęp 2024-07-08].
  6. ↑ a b c d e f Stanisław Waltoś: Tradycja i współczesność. Uniwersytet Jagielloński. [dostęp 2020-04-11].
  7. ↑ Krystyna Pieradzka: Rozkwit średniowiecznego Krakowa w XIV i XV wieku. W: Kraków. Studia nad rozwojem miasta. Jan Dąbrowski (red.). Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1957, s. 181–182.
  8. ↑ a b Odnowienie fundacji Uniwersytetu w Krakowie – Muzeum Historii Polski [online], muzhp.pl [dostęp 2020-07-28] (pol.).
  9. ↑ Adam Leszczyński: Cięli żyletkami, bili laskami. Minęło 85 lat od wprowadzenia getta ławkowego na polskich uczelniach. OKO.press, 27 listopada 2022. [dostęp 2023-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu]. Cytat: W petycji, która się zachowała w archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, zawierającej dziesiątki podpisów polskich studentów chrześcijan, mówi się wprost, że tak naprawdę chodzi o to, żeby Żydów na UJ w ogóle nie było.
  10. ↑ Iza Mrzygłód: Getto ławkowe. Co i jak pamiętać? [Aneks historyczny]. kulturaliberalna.pl, 15 listopada 2022. [dostęp 2023-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  11. ↑ Ranking Szkół Wyższych Perspektywy 2021 [online], ranking.perspektywy.pl [dostęp 2021-07-20] (pol.).
  12. ↑ Domański, Ogonowski i Szczucki 1989 ↓, s. 10, 28.
  13. ↑ Włodzimierz Knap, Mało znane początki UJ [online], Dziennik Polski, 26 lipca 2016 [dostęp 2020-07-28] (pol.).
  14. ↑ Władysław Chotkowski, księcia prymasa Poniatowskiego spustoszenia kościelne w Krakowie, w: Rozprawy Akademii Umiejętności, Wydział Historyczno-Filozoficzny, serya II, t. XXXVI, Kraków 1918, s. 90.
  15. ↑ Załęski 1908 ↓, s. 54.
  16. ↑ Czesław Lechicki, Mecenat Zygmunta III i życie umysłowe na jego dworze, Warszawa 1932, s. 5.
  17. ↑ Załęski 1908 ↓, s. 54–58.
  18. ↑ Prawo rzymskie, słownik encyklopedyczny. Witold Wołodkiewicz (red.). Warszawa: 1986, s. 226.
  19. ↑ Chamcówna 1965 ↓, s. 8.
  20. ↑ Chamcówna 1965 ↓, s. 9.
  21. ↑ Karbowiak 1893 ↓.
  22. ↑ Chamcówna 1965 ↓, s. 7.
  23. ↑ a b Chamcówna 1965 ↓, s. 15.
  24. ↑ Chamcówna 1965 ↓, s. 18–19.
  25. ↑ Chamcówna 1965 ↓, s. 19.
  26. ↑ Anna Tylikowska, Szklany sufit wśród pracowników naukowych [online], 14 lutego 2017 [dostęp 2017-12-30] (pol.).
  27. ↑ Zarządzenie o nadaniu Krzyża Kawalerskiego Orderu Odrodzenia Polski, Krzyża Komandorskiego Orderu Odrodzenia Polski, Krzyża Kawalerskiego Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotego Krzyża Zasługi (M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 464).
  28. ↑ Ronald Modras: Kościół katolicki i antysemityzm w Polsce w latach 1933–1939. Kraków: Homini, 2014, s. 307.
  29. ↑ Uniwersytet Jagielloński odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. „Nowiny”, s. 1, nr 112 z 13 maja 1964. 
  30. ↑ Piotr Biliński: Adam Vetulani (1901–1976). Historyk prawa polskiego i kanoniczego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2023.
  31. ↑ Strona główna – Uniwersytet Jagielloński [online], uj.edu.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
  32. ↑ Kazimierz Strzałka. Małopolskie Centrum Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Geneza powstania, sposób funkcjonowania i znaczenie dla koncepcji Uniwersytetu badawczego. „Zagadnienia Naukoznawstwa”. 3 (205), s. 380, 2015. ISSN 0044-1619. 
  33. ↑ M.P. z 2014 r. poz. 8.
  34. ↑ Ranking Szkół Wyższych Perspektywy 2024 [online], ranking.perspektywy.pl [dostęp 2024-06-30] (pol.).
  35. ↑ Jagiellonian University [online], Top Universities [dostęp 2024-06-30] (ang.).
  36. ↑ Jagiellonian University [online], Times Higher Education (THE), 1 maja 2024 [dostęp 2024-06-30] (ang.).
  37. ↑ ShanghaiRanking’s Academic Ranking of World Universities [online], www.shanghairanking.com [dostęp 2024-06-30].
  38. ↑ ShanghaiRanking’s Academic Ranking of World Universities [online], www.shanghairanking.com [dostęp 2024-06-30].
  39. ↑ ShanghaiRanking’s Academic Ranking of World Universities [online], www.shanghairanking.com [dostęp 2024-06-30].
  40. ↑ ShanghaiRanking’s Academic Ranking of World Universities [online], www.shanghairanking.com [dostęp 2024-06-30].
  41. ↑ ShanghaiRanking’s Academic Ranking of World Universities [online], www.shanghairanking.com [dostęp 2024-06-30].
  42. ↑ ShanghaiRanking’s Academic Ranking of World Universities [online], www.shanghairanking.com [dostęp 2024-06-30].
  43. ↑ ShanghaiRanking’s Academic Ranking of World Universities [online], www.shanghairanking.com [dostęp 2024-06-30].
  44. ↑ ShanghaiRanking’s Academic Ranking of World Universities [online], www.shanghairanking.com [dostęp 2024-06-30].
  45. ↑ ShanghaiRanking’s Academic Ranking of World Universities [online], www.shanghairanking.com [dostęp 2024-06-30].
  46. ↑ ShanghaiRanking’s Academic Ranking of World Universities [online], www.shanghairanking.com [dostęp 2024-06-30].
  47. ↑ ShanghaiRanking’s Academic Ranking of World Universities [online], www.shanghairanking.com [dostęp 2024-06-30].
  48. ↑ ShanghaiRanking’s Academic Ranking of World Universities [online], www.shanghairanking.com [dostęp 2024-06-30].
  49. ↑ ShanghaiRanking’s Academic Ranking of World Universities [online], www.shanghairanking.com [dostęp 2024-06-30].
  50. ↑ ShanghaiRanking’s Academic Ranking of World Universities [online], www.shanghairanking.com [dostęp 2024-06-30].
  51. ↑ ShanghaiRanking’s Academic Ranking of World Universities [online], www.shanghairanking.com [dostęp 2024-06-30].
  52. ↑ ShanghaiRanking’s Academic Ranking of World Universities [online], www.shanghairanking.com [dostęp 2024-06-30].
  53. ↑ ShanghaiRanking’s Academic Ranking of World Universities [online], www.shanghairanking.com [dostęp 2024-06-30].
  54. ↑ ShanghaiRanking’s Academic Ranking of World Universities [online], www.shanghairanking.com [dostęp 2024-06-30].
  55. ↑ ShanghaiRanking’s Academic Ranking of World Universities [online], www.shanghairanking.com [dostęp 2024-06-30].
  56. ↑ ShanghaiRanking’s Academic Ranking of World Universities [online], www.shanghairanking.com [dostęp 2024-06-30].
  57. ↑ CWUR 2014 | Top Universities in the World [online], cwur.org [dostęp 2024-06-30].
  58. ↑ CWUR 2015 | Top Universities in the World [online], cwur.org [dostęp 2024-06-30].
  59. ↑ CWUR 2016 | Top Universities in the World [online], cwur.org [dostęp 2024-06-30].
  60. ↑ CWUR 2017 | Top Universities in the World [online], cwur.org [dostęp 2024-06-30].
  61. ↑ World University Rankings 2018-19 [online], cwur.org [dostęp 2024-06-30].
  62. ↑ World University Rankings 2019-20 [online], cwur.org [dostęp 2024-06-30].
  63. ↑ World University Rankings 2020-21 | CWUR [online], cwur.org [dostęp 2024-06-30] (ang.).
  64. ↑ Best Universities in Poland in 2021-2022 | CWUR [online], cwur.org [dostęp 2024-06-30] (ang.).
  65. ↑ World University Rankings 2022-23 | Global 2000 List | CWUR [online], cwur.org [dostęp 2024-06-30] (ang.).
  66. ↑ World University Rankings 2023 | Global 2000 List | CWUR [online], cwur.org [dostęp 2024-06-30] (ang.).
  67. ↑ World University Rankings 2024 | Global 2000 List | CWUR [online], cwur.org [dostęp 2024-06-30] (ang.).
  68. ↑ Ranking uczelni akademickich 2012.
  69. ↑ Cztery polskie uczelnie w Top 100.
  70. ↑ Ranking szanghajski 2018. shanghairanking.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-10)].
  71. ↑ Jagiellonian University – Top Universities Światowy Ranking Uniwersytetów 2012.
  72. ↑ University of Warsaw – Top Universities Ranking najlepszych uczelni w 2015 roku.
  73. ↑ CWUR 2016 – Top 1000 Universities in the World.
  74. ↑ Ogólnoświatowy ranking uczelni CSIC.
  75. ↑ Banach 1997 ↓, s. 83–84.
  76. ↑ a b Statystyki – Uniwersytet Jagielloński [online], www.uj.edu.pl [dostęp 2023-12-27].
  77. ↑ Zarządzenie nr 34 Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego z 13 marca 2017 roku w sprawie: podziału Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi UJ. bip.uj.edu.pl, 13 marca 2017 roku.
  78. ↑ Centrum Edukacji Przyrodniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego. 2017-03-23.
  79. ↑ a b c NID ↓, s. 53.
  80. ↑ a b c d NID ↓, s. 60.
  81. ↑ a b NID ↓, s. 62.
  82. ↑ NID ↓, s. 47.
  83. ↑ NID ↓, s. 73.
  84. ↑ NID ↓, s. 87.
  85. ↑ Siedziba IFA – Collegium Paderevianum: 1964-2012. UJ Instytut Filologii Angielskiej. [dostęp 2015-08-02].
  86. ↑ Collegium Paderevianum II Uniwersytetu Jagiellońskiego. Urbanity. [dostęp 2015-08-02].
  87. ↑ NID ↓, s. 55.
  88. ↑ Ważniejsze daty z historii nauk geologicznych w UJ. UJ Instytut Nauk Geologicznych. [dostęp 2015-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-18)].
  89. ↑ Auditorium Maximum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Urbanity. [dostęp 2015-08-02].
  90. ↑ Przekazanie władzy na Uniwersytecie Jagiellońskim. uj.edu.pl, 2024-08-31. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-09-01)].

Bibliografia

Źródła

Monografie i rozprawy

  • Julian Dybiec, Uniwersytet Jagielloński 1918–1939, Kraków 2000.
  • Julian Dybiec, Krzysztof Stopka, Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2000.
  • Antoni Karbowiak: O książkach elementarnych na szkoły wojewódzkie z czasów Komisyi edukacyi narodowej. Lwów: Muzeum, 1893.
  • Kazimierz Morawski: Historyja Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków: 1900.
  • Stanisław Załęski: Jezuici w Polsce. Kraków: 1908.
  • Henryk Barycz: Alma Mater Jagiellonica. Kraków: 1958.
  • Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1364–1764. Kazimierz Lepszy (red.). Kraków: 1964.
  • Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1765–1850. Kazimierz Opałek (red.). Kraków: 1965.
  • Mirosława Chamcówna: Epoka wielkiej reformy. W: Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1765–1850. T. II, cz. I. Kraków: 1965.
  • Adam Vetulani: Początki najstarszych wszechnic środkowoeuropejskich. Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1970.
  • Bogdan Suchodolski (wstęp i red.): Historia nauki polskiej. T. 1. Wrocław: 1970.
  • Ne cedat Academia. Kartki z dziejów tajnego nauczania w Uniwersytecie Jagiellońskim 1941–1945. M. i A. Zarębowie (red.). Kraków: 1975.
  • Stanisław Gawęda: Uniwersytet Jagielloński w okresie okupacji hitlerowskiej 1939–1945. Kraków: 1979.
  • Andrzej Kazimierz Banach: Młodzież chłopska na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1860/61–1917/18. Kraków: Księgarnia Akademicka, 1997. ISBN 83-7188-188-6.
  • Juliusz Domański, Zbigniew Ogonowski, Lech Szczucki, Zarys dziejów filozofii w Polsce. Wieki XIII–XVII, Warszawa: PWN, 1989.
  • Kazimierz Baran: Uniwersytet Jagielloński od fundacji Kazimierzowskiej od schyłku XVIII wieku. W: Urbs Celeberrima. Księga pamiątkowa na 750-lecie lokacji Krakowa. A. Grzybkowski, Z. Żygulski, T. Grzybkowska (red.). Kraków: Muzeum Narodowe w Krakowie, 2008, s. 433–479.
  • Stanisław Waltoś: Uniwersytet w porozbiorowym Krakowie. Od 1795 roku do współczesności. W: Urbs Celeberrima. Księga pamiątkowa na 750-lecie lokacji Krakowa. A. Grzybkowski, Z. Żygulski, T. Grzybkowska (red.). Kraków: Muzeum Narodowe w Krakowie, 2008, s. 481–519.
  • Irena Paczyńska: Aktion gegen Universitäts-Professoren (Kraków, 6 listopada 1939 roku) i okupacyjne losy aresztowanych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2019. ISBN 978-83-233-4632-6.

Pamiętniki i dzienniki

  • Michał Bobrzyński: Z moich pamiętników.
    Wyd. 1: Adam Galos (oprac.): Z moich pamiętników. Wrocław; Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1957.
    Wyd. 2: Adam Galos (oprac.): Z moich pamiętników. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 2006.
  • Karol Estreicher: Dziennik wypadków. Pałac Sztuki Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych.
    Za lata 1939–1945 (t. I, 2001), 1946–1960 (t. II, 2002), 1961–1966 (t. III, 2003), 1967–1972 (t. IV, 2004), 1973–1977 (t. V, 2006), 1978–1980 (t. VI, 2013), 1981–1984 (t. VII, cz. I–II, 2014).
  • Stefan Grzybowski: Wspomnienia. Kraków: Zakamycze, 1999.
  • Stanisław Grodziski: Klio, córka Mnemosyne, kelnerka z „Kopciuszka”. Kraków 1968–1982. Kraków: 2014. Wydanie drugie uzupełnione: 2018.
  • Stanisław Waltoś: Wędrowanie po wyspach pamięci. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.

Zbiory pamiętnikarskie

Linki zewnętrzne

Uniwersytety w Polsce
państwowe
ogólne
państwowe
przymiotnikowe
ekonomiczne
medyczne
przyrodnicze
i rolnicze
inne
prywatne
Uczelnie w Krakowie
Uczelnie publiczne
Uczelnie niepubliczne
Uczelnie nieistniejące

Kraków

Wydziały Uniwersytetu Jagiellońskiego
Obecne
Dawne

Uniwersytet Jagielloński

Rektorzy Uniwersytetu Jagiellońskiego
Akademia Krakowska /
Uniwersytet Krakowski
(1400–1499)
Akademia Krakowska /
Uniwersytet Krakowski
(1500–1599)
Akademia Krakowska /
Uniwersytet Krakowski
(1600–1699)
AkademiaKrakowska /
Uniwersytet Krakowski
(1700–1777)
Szkoła Główna Koronna
(1777–1795)
Szkoła Główna Krakowska
(1795–1805)
Lata 1805–1817[A][B]
Uniwersytet Jagielloński
(1817–1899)
Uniwersytet Jagielloński
(od 1900)
  1. ↑ a b c d e f g h i j k l Pełniący funkcję rektora w zastępstwie.
  2. ↑ Od 1805 do 1809 Uniwersytet połączony z Uniwersytetem Lwowskim i zgermanizowany, 1809 repolonizacja po włączeniu Krakowa do Księstwa Warszawskiego.
  3. ↑ W latach 1853–1860 rektorów nie wybierano, Uniwersytetem kierował mianowany przez rząd kurator.
  4. ↑ Sprawował obowiązki rektora Tajnego Uniwersytetu.
Uczelnie badawcze w Polsce
Europaeum
Grupa Coimbra

Read other articles:

بيهورو

  بيهورو (باليابانية: 美幌町)‏    بيهورو بيهورو  خريطة الموقع تاريخ التأسيس 1 أبريل 1915،  و1 أبريل 1923  تقسيم إداري البلد اليابان  [1] التقسيم الأعلى مقاطعة أباشيري  [لغات أخرى]‏  خصائص جغرافية إحداثيات 43°49′27″N 144°06′27″E / 43.82425°N 144.10744444444°E&#x...

 

Agama di Myanmar

artikel ini perlu dirapikan agar memenuhi standar Wikipedia. Tidak ada alasan yang diberikan. Silakan kembangkan artikel ini semampu Anda. Merapikan artikel dapat dilakukan dengan wikifikasi atau membagi artikel ke paragraf-paragraf. Jika sudah dirapikan, silakan hapus templat ini. (Pelajari cara dan kapan saatnya untuk menghapus pesan templat ini) Agama di Myanmar   Buddhisme (88.8%)  Kristen (6.2%)  Agama Islam (4.2%)  Hindu (0.5%)  Agama Su...

 

Lingua maltese

MalteseMaltiParlato in Malta LocutoriTotale520.000 Altre informazioniScritturaAlfabeto latino TipoSVO introflessiva TassonomiaFilogenesiLingue afro-asiatiche Lingue semitiche  Lingue semitiche meridionali   Lingua araba    Dialetti arabi magrebini     Lingua siculo-araba      Lingua maltese Statuto ufficialeUfficiale in Malta Unione europea Regolato daIl-Kunsill Nazzjon...

Handbuch des Schachspiels

Handbuch des Schachspiels Общая информация Автор Хайдебранд унд дер Лаза, Тассило фон Тип письменная работа[d] Жанр энциклопедия Название нем. Handbuch des Schachspiels Язык немецкий Год издания 1843 Handbuch des Schachspiels (Хандбух дес Шахшпильс) — первое капитальное дебютно-теоретическое руководств

 

Set the Mood

2007 studio album by David JordanSet the MoodStudio album by David JordanReleased29 October 2007Recorded2006–2007GenrePop, rock, soulLength39:12LabelZTT / MercuryDavid Jordan chronology Set the Mood TBA Singles from Set the Mood Place in My HeartReleased: 22 October 2007 Sun Goes DownReleased: 4 February 2008 Move OnReleased: 4 May 2008 Set the Mood is the debut studio album of British singer-songwriter David Jordan. Before the release of the album, Jordan had written between 60 and...

 

Luise Rainer

German-born actress (1910–2014) For the British watercolour artist, see Louise Rayner. Luise RainerRainer in 1941Born(1910-01-12)12 January 1910Düsseldorf, Prussia, German EmpireDied30 December 2014(2014-12-30) (aged 104)Belgravia, London, EnglandCitizenshipGermanyUnited StatesUnited KingdomOccupationActressYears active1926–2003Spouses Clifford Odets ​ ​(m. 1937; div. 1940)​ Robert Knittel ​ ​(m. 1945;...

Bibliotecas Públicas do Estado (Espanha)

As Bibliotecas Públicas do Estado (BPE) em Espanha são um grupo de 53 bibliotecas públicas propriedade do Estado sob a autoridade da Sub-Direcção Geral para a Coordenação das Bibliotecas do Ministério da Cultura de Espanha.[1] Bibliotecas Elemento Wikidata Nome Endereço Código postal Localização Fundação Coordenadas Imagem Q5727898 Biblioteca Pública del Estado en Mérida - Jesús Delgado Valhondo es:Avda. de la Libertad, s/n 06800 Mérida 1999 38° 54′ 53″ N, 6° 21′ 27�...

 

Nessma El Jadida

36°46′N 10°17′E / 36.767°N 10.283°E / 36.767; 10.283 Television channel Nessma El JadidaLogo of the channel from 2022 to the presentCountryTunisiaAlgeriaMoroccoLibyaMauritaniaBroadcast areaNorth AfricaMiddle EastEuropeAmericasAsiaHeadquartersKhalil Karoui Studio, Radès, Ben Arous, TunisiaProgrammingLanguage(s)ArabicFrenchPicture format576i SDTVOwnershipOwnerMaghreb Broadcast (75%)Mediaset (25%)Former owners:Karoui & Karoui Interactive (50%)Mediaset (25%)Qu...

 

2015 Davidson Wildcats football team

American college football season 2015 Davidson Wildcats footballConferencePioneer Football LeagueRecord2–9 (1–7 PFL)Head coachPaul Nichols (3rd season)Offensive coordinatorDerham CatoDefensive coordinatorChad CreamerHome stadiumRichardson Stadium(Capacity: 6,000)Seasons← 20142016 → 2015 Pioneer Football League standings vte Conf Overall Team   W   L     W   L   Dayton +^   7 – 1     10 – 2 &...

19th Street Oakland station

Metro station in Oakland, California, US 19th St/OaklandTwo northbound trains at the upper level platform in 2018General informationLocation1900 BroadwayOakland, CaliforniaCoordinates37°48′28″N 122°16′08″W / 37.807869°N 122.26898°W / 37.807869; -122.26898Line(s)BART K-LinePlatforms1 side platform, 1 island platformTracks3Connections AC Transit: Broadway Shuttle, NL, Tempo, 6, 12, 18, 33, 51A, 72, 72M, 72R, 611, 705, 800, 802, 805, 851ConstructionStructure t...

 

デイヴィッド・リヴィングストン

この項目では、19世紀の探検家について説明しています。20世紀-21世紀の歴史地理学者については「デイヴィッド・N・リヴィングストン」をご覧ください。 この記事には参考文献や外部リンクの一覧が含まれていますが、脚注による参照が不十分であるため、情報源が依然不明確です。適切な位置に脚注を追加して、記事の信頼性向上にご協力ください。（2019年12月） �...

 

Oderzo

Comune in Veneto, ItalyOderzo Comune di OderzoComuneComune of OderzoPiazza Grande (Main Square). Coat of armsLocation of Oderzo OderzoLocation of Oderzo in ItalyShow map of ItalyOderzoOderzo (Veneto)Show map of VenetoCoordinates: 45°46′48″N 12°29′17″E / 45.78000°N 12.48806°E / 45.78000; 12.48806CountryItalyRegionVenetoProvinceTreviso (TV)FrazioniCamino, Colfrancui, Faè, Fratta, Rustignè, PiavonGovernment • MayorMaria Scardellato (Lega Nord...

Kajetanów, Łódź Voivodeship

For other places with the same name, see Kajetanów. Village in Łódź Voivodeship, PolandKajetanówVillageKajetanówCoordinates: 51°0′40″N 20°0′20″E / 51.01111°N 20.00556°E / 51.01111; 20.00556Country PolandVoivodeshipŁódźCountyRadomskoGminaPrzedbórz Kajetanów [kajɛˈtanuf] is a village in the administrative district of Gmina Przedbórz, within Radomsko County, Łódź Voivodeship, in central Poland.[1] It lies approximately 12 kilometr...

 

Abdul Majeed Waris

Ghanaian footballer Majeed Waris Abdul Majeed Waris with Spartak Moscow in March 2013Personal informationFull name Abdul Majeed Waris[1]Date of birth (1991-09-19) 19 September 1991 (age 32)Place of birth Tamale, GhanaHeight 1.72 m (5 ft 8 in)Position(s) Striker / WingerTeam informationCurrent team AnorthosisNumber 20Youth career2007–2008 Right to Dream Academy2008–2009 Hartpury College2009–2010 Nike AcademySenior career*Years Team Apps (Gls)2010–2012 BK Hä...

 

Historia de Filipinas

Las referencias de este artículo no tienen un formato correcto. Puedes colaborar editándolas como se indica en esta página.También puedes avisar en su página de discusión a quien las añadió pegando lo siguiente: {{subst:Aviso formato de referencias|Historia de Filipinas}} ~~~~Este aviso fue puesto el 12 de junio de 2022. España y Filipinas, de Juan Luna. También conocido como España Guiando a Filipinas, apareció en el libro El legado de España a Filipinas acompañada del siguient...

Economy of the Egyptian Armed Forces

Following the Arab Spring, the military tightened its control of the Egyptian economy. Details of the military's role in the economy are unclear given that statistics regarding the economy are absent or known to be wildly inaccurate.[1] The Involvement of the Egyptian Armed Forces in economic activity generates substantial revenue for the military. Many infrastructure projects, as well as the provision of goods or services, are either run directly by the military or contracts are prov...

 

Bill Press

American talk radio host (born 1940) This article is about a talk show host. For astrophysicist, see William H. Press. For Olympic wrestler, see William J. Press. Bill PressChair of the California Democratic PartyIn officeApril 3, 1993 – February 22, 1996Preceded byPhil AngelidesSucceeded byArt Torres Personal detailsBornWilliam H. Press (1940-04-08) April 8, 1940 (age 83)Wilmington, Delaware, U.S.Political partyDemocraticResidence(s)Inverness, California, U.S.EducationSalesia...

 

Gennaro Annese

Gennaro Annese Gennaro Annese (1604 – June 20, 1648) was an Italian revolutionary, who led the rebels in Naples against Spain in 1647–48. Annese was an arquebus maker who lived near the Porta of the Carmine. He succeeded Masaniello during the Neapolitan Revolt of 1647. The following year, in April, the Spanish troops entered Naples and Annese surrendered after having been besieged in the Carmine Castle. In June, Annese was arrested and jailed in the Castel Nuovo; after a short pro...

Tim Steele (footballer)

English footballer (born 1967) Tim Steele Steele in 2011Personal informationFull name Timothy Wesley Steele[1]Date of birth (1967-12-01) 1 December 1967 (age 56)[1]Place of birth Coventry, England[1]Height 5 ft 9 in (1.75 m)[2]Position(s) MidfielderSenior career*Years Team Apps (Gls)1985–1989 Shrewsbury Town 61 (5)1989–1993 Wolverhampton Wanderers 75 (7)1992 → Stoke City (loan) 7 (1)1993–1994 Bradford City 11 (0)1994–1996 Hereford ...

 

American Indian College Fund

This article contains content that is written like an advertisement. Please help improve it by removing promotional content and inappropriate external links, and by adding encyclopedic content written from a neutral point of view. (July 2020) (Learn how and when to remove this template message) American Indian College FundFounded1989TypeNon-governmental organizationFocusEducationHeadquartersDenverRegion served United StatesWebsitecollegefund.org The American Indian College Fund is a nonprofit...

 
Kembali kehalaman sebelumnya