Artakserkses III

Artakserkses III Ochos
𐎠𐎼𐎫𐎧𐏁𐏂
	Król Persji
Okres	od 358 p.n.e.; do 338 p.n.e.
Poprzednik	Artakserkses II
Następca	Arses
	Dane biograficzne
Dynastia	Achemenidzi
Data śmierci	338 p.n.e.
Ojciec	Artakserkses II
Matka	Statejra III
	Multimedia w Wikimedia Commons

Artakserkses III Ochos^[1] (staropers. 𐎠𐎼𐎫𐎧𐏁𐏂) (zm. 338 p.n.e.^[1]) – król perski z dynastii Achemenidów, syn i następca Artakserksesa II oraz królowej Statejry^[1]. Panował w latach 358-338 p.n.e., od 342 p.n.e. był także władcą Egiptu^[1]. Na czas jego panowania przypada krótkotrwały renesans potęgi perskiego imperium.

Był najmłodszym z trojga synów Artakserksesa II i Statejry; jego starszymi braćmi byli Dariusz i Ariaspes^[1]. Poza nimi Artakserkses miał rzekomo jeszcze ponad setkę synów z konkubin^[1]. Dariusz został skazany przez ojca na śmierć, zaś Ariaspesa skłoniono do popełnienia samobójstwa^[1].

Artakserkses III był bezwzględnym władcą i despotą, zyskując sobie opinię najbardziej krwiożerczego ze wszystkich achemenidzkich władców^[2]. Po objęciu tronu zgładził krewnych zagrażających jego władzy^[1]. Podporządkował sobie buntujących się satrapów z wyjątkiem satrapy Karii Mauzolosa^[1]. Stłumił też bunty w Fenicji i na Cyprze^[1]. Zawarł sojusz z królem Filipem II macedońskim, który był formą wywarcia presji na popierające buntowników Ateny. Układ ten wyznaczał strefy wpływów obu stronom: Persja miała panować w Azji Mniejszej, Macedonii zaś przypaść miała w udziale Grecja.

W 343 p.n.e. podjął udaną wyprawę celem odzyskania utraconego przez jego ojca Egiptu. Do kluczowego, zwycięskiego dla Artakserksesa starcia doszło pod Peluzjum^[1]. Osiągnął cel za pomocą greckich najemników, którzy w tych czasach zaczęli odgrywać coraz większą rolę w perskim wojsku^[1]. Satrapą Egiptu uczynił Ferendatesa^[1]. Ochos własnoręcznie zabił świętego dla Egipcjan byka Apisa i nakazał czcić wprowadzonego przez siebie osła^[1]. Zabito także świętego barana w Mendes^[3]. Dla upamiętnienia podboju na niektórych bitych w jego państwie monetach przedstawiany był w egipskiej koronie^[1].

Zginął otruty przez spiskowców, którym przewodził eunuch Bagoas^[1]. Ocenia się, że choć Ochos był krwiożerczy, to był jednocześnie zdolny, a jego zabójca mordując go zniszczył imperium perskie^[4]. Jego następcą został syn – Arses.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p BogusławB. Kwiatkowski BogusławB., Poczet faraonów. Życie. Legenda. Odkrycia, wyd. 2, Iskry, 2021, s. 895-898, ISBN 978-83-244-1042-2 .
↑ Olmstead A. T., Dzieje imperium perskiego, PIW, Warszawa 1974, s. 395.
↑ Olmstead A. T., Dzieje imperium perskiego, PIW, Warszawa 1974, s. 409.
↑ Olmstead A. T., Dzieje imperium perskiego, PIW, Warszawa 1974, s. 453.

Bibliografia

Wolski J., Historia Powszechna. Starożytność, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1979
Wolski J., Iran – siedziba imperiów w starożytności. I. Achemenidzi, Polska Akademia Nauk, Kraków 1986.
BogusławB. Kwiatkowski BogusławB., Poczet faraonów. Życie. Legenda. Odkrycia, wyd. 2, Iskry, 2021, ISBN 978-83-244-1042-2 .
A.T.A.T. Olmstead A.T.A.T., Dzieje imperium perskiego, Warszawa: PIW, 1974 .